Wereldwijde zorgen over Russische terugtrekking uit graandeal met Oekraïne

Gepubliceerd op 17/07/2023 21:00 in Buitenland

Rusland heeft aangekondigd zich voorlopig terug te trekken uit de graandeal met Oekraïne, wat wereldwijd zorgelijke reacties heeft opgeroepen. Dankzij deze overeenkomst kon Oekraïens graan ondanks de oorlog via de Zwarte Zee worden geëxporteerd. Armere landen vrezen dat de opschorting zal leiden tot onbetaalbaar voedsel als gevolg van prijsstijgingen. Oekraïne blijft echter hoopvol over een doorstart van de deal, zelfs zonder de betrokkenheid van Rusland.

Een jaar geleden werd de graandeal tot stand gebracht met bemiddeling van Turkije en de VN. Dankzij deze afspraken heeft Oekraïne in het afgelopen jaar bijna 33 miljoen ton maïs, tarwe en andere granen kunnen exporteren, met name naar minder welvarende landen in Afrika, Azië en het Midden-Oosten.

Oekraïne is een van 's werelds grootste exporteurs van graan en andere voedingsmiddelen. Elke onderbreking van deze export kan leiden tot wereldwijde voedselprijsstijgingen, vooral in de armste landen.

Shashwat Saraf, directeur noodhulp in Oost-Afrika voor de ngo International Rescue Committee (IRC), waarschuwt voor de verregaande gevolgen voor Somalië, Ethiopië en Kenia, die momenteel te maken hebben met de ergste droogte in decennia in de Hoorn van Afrika.

Het besluit van Rusland heeft geleid tot kritiek vanuit westerse landen. Frankrijk spreekt van chantage, terwijl het Duitse Witte Huis het een slecht signaal noemt voor de rest van de wereld. Het Amerikaanse Witte Huis benadrukt dat de opschorting "de voedselzekerheid zal verslechteren en miljoenen mensen schade zal berokkenen". De voorzitter van de Europese Commissie, Von Der Leyen, noemt de opschorting een "cynische zet" en benadrukt de inzet van de EU voor voedselzekerheid in arme landen.

Ook het hoofd van de Wereldhandelsorganisatie (WTO), Ngozi Okonjo-Iweala, is diep teleurgesteld over de opschorting van de graandeal. Volgens haar is deze deal essentieel om de stabiliteit van de wereldwijde voedselprijzen te waarborgen. Ze benadrukt dat arme mensen en landen het hardst getroffen zullen worden en hoopt op een vernieuwing van de overeenkomst.

China deelt deze hoop en ambassadeur Zhang Jun van China bij de VN spreekt de wens uit dat alle betrokken partijen een oplossing kunnen vinden om de graandeal nieuw leven in te blazen. Hij noemt specifiek de zorgen van Rusland, dat de deal heeft opgeschort omdat naar hun mening afspraken met betrekking tot Russische export nog niet zijn nagekomen.

De Oekraïense president Zelensky benadrukt dat er alles aan moet worden gedaan om graan te blijven exporteren over de Zwarte Zee, zelfs zonder de betrokkenheid van Rusland. Hij heeft zijn ministerie van Buitenlandse Zaken opdracht gegeven de VN en Turkije te vragen of zij bereid zijn om zonder Rusland door te gaan met het initiatief.

De Turkse president Erdogan verwacht dat Rusland uiteindelijk de deal weer zal steunen en zal later deze week met Poetin bellen om de kwestie te bespreken.