Conflict in Oekraïne: Hoelang gaat het nog duren?

Gepubliceerd op 08/07/2023 08:00 in Buitenland

Het is dag 500 van de Russische 'speciale militaire operatie' in Oekraïne. Wat ooit een snelle oefening had moeten zijn, met een geplande verovering van Kyiv in drie dagen, is uitgemond in een langdurig conflict. Het tweede leger ter wereld stuitte namelijk op het vastberaden verzet van de Oekraïners, met tienduizenden doden als gevolg. Nu rest de prangende vraag: hoelang gaat dit conflict nog duren?

Op dit moment zijn er twee mogelijke eindscenario's voor dit conflict: onderhandelingen of een overwinning van één van de partijen. Hoewel Oekraïne langzaam maar zeker dorpen langs het front herovert, is de bevrijding van het volledige Oekraïense grondgebied, inclusief de Krim en de Donbas-gebieden die al sinds 2014 onder Russische controle staan, nog ver weg. Het tegenoffensief vergt tijd en geduld.

De posities van Rusland en Oekraïne liggen op dit moment ver uit elkaar, waardoor onderhandelingen niet in zicht zijn. Rusland claimt dat de oorlog tot doel heeft om Oekraïne te 'denazificeren en demilitariseren', maar waar dit precies eindigt, blijft onduidelijk. Het lijkt erop dat Rusland de gehele Donbas wil bezetten, maar het Chinese vredesvoorstel dat ze hebben omarmd, spreekt niet over het teruggeven van de bezette gebieden.

De Oekraïense positie is daarentegen helder: ze willen het volledige grondgebied bevrijden. Uit een opinieonderzoek blijkt dat 85 procent van de Oekraïners van mening is dat een overwinning alleen bereikt kan worden door alle gebieden te bevrijden. Ze zijn niet bereid om gebieden af te staan, omdat er geen garantie is dat dit een einde zal maken aan de oorlog. Rusland zal waarschijnlijk meer eisen.

Volgens Oekraïense politiek analist Roman Roekomeda zijn er drie mogelijke eindscenario's voor dit conflict. Het meest gunstige scenario is dat Oekraïne alle gebieden bevrijdt en dat Rusland de nederlaag erkent. Het meest pessimistische scenario voorziet in een patstelling, waarbij Oekraïne in onzekerheid achterblijft en Rusland zichzelf als winnaar kan uitroepen. Het meest waarschijnlijke scenario is een gedeeltelijke overwinning voor Oekraïne, waarbij ze een deel van het grondgebied terugwinnen. Of ze heroveren het gehele territorium, maar Rusland blijft aanvallen. In dit scenario kan de oorlog nog jaren voortduren.

De bondgenoten van Oekraïne hopen uiteraard op het meest optimistische scenario. Ze benadrukken dat Oekraïne deze oorlog moet winnen om de toekomst van Europa veilig te stellen. Er wordt echter niet gesproken over scenario's waarin Oekraïne slechts gedeeltelijk wint. Analisten verwachten dat meer landen zullen aandringen op een tijdelijk staakt-het-vuren als een complete Oekraïense overwinning uitblijft.

Zowel Rusland als Oekraïne tonen op dit moment geen interesse in onderhandelingen. Beide landen geloven dat ze nog steeds kans maken op een succesvolle uitkomst op het slagveld. Dit suggereert dat het conflict nog lang zal voortduren. Volgens onderzoekers van denktank Rand moet het Westen zich hierop voorbereiden.

Hoewel een tijdelijke wapenstilstand aantrekkelijk klinkt voor het Westen, biedt het slechts een kortetermijnoplossing. Een groep onderzoekers van denktank Chatham House stelt dat zonder het aanpakken van de onderliggende oorzaak - de Russische ambitie om Oekraïne te vernietigen - een wapenstilstand de aanvaller beloont en het slachtoffer bestraft.