Aantal Zuid-Afrikaanse kennismigranten in Nederland groeit snel

Gepubliceerd op 05/07/2023 13:00 in Buitenland

Het aantal kennismigranten in Nederland dat van buiten de EU komt, neemt al enkele jaren toe. Naast India, Rusland en Turkije hebben ook Zuid-Afrikanen Nederland ontdekt. In 2016 waren er 320 Zuid-Afrikaanse kennismigranten in Nederland, maar in 2022 is dat aantal gegroeid naar 1860.

Zuid-Afrika kampt met problemen zoals werkloosheid, criminaliteit en een aanhoudende elektriciteitsvoorzieningscrisis. President Cyril Ramaphosa noemt deze problemen "een existentiële bedreiging voor onze economie en ons sociaal stelsel". In Nederland daarentegen is het veilig en is er volop werkgelegenheid. Econoom Mathijs Bouman benadrukt dat Nederland niet alleen arbeidsmigranten uit de EU nodig heeft, maar ook mensen van buiten de EU om alle vacatures te kunnen vervullen. Dit is ook de conclusie van een recent rapport van een Nederlandse denktank en het advies van de economische denktank OESO in Parijs.

In het nieuwste landenrapport over Nederland schrijft de OESO dat verschillende sectoren te maken hebben met een groeiend tekort aan arbeidskrachten. Om economische groei te kunnen blijven realiseren, is het volgens de OESO noodzakelijk om de regels voor arbeidsmigranten aanzienlijk te versoepelen. Volgens Bouman heeft Nederland niet genoeg aan arbeidskrachten uit de EU, gezien ook landen zoals Polen vergrijzen.

Een voorbeeld van Zuid-Afrikaanse kennismigranten in Nederland zijn Waldo en zijn verloofde Nicolene, die hier al een jaar wonen. Waldo's rugbyteam bestaat volledig uit Zuid-Afrikaanse kennismigranten. Bedrijven zoals technisch werkgever Tennet hebben momenteel meer dan 700 vacatures. Volgens recruiter Alrik Lamberink is het tekort aan technisch personeel in Nederland zo groot geworden dat bedrijven naar alle mogelijke oplossingen kijken. Nederland kan niet langer genoeg geschikt personeel vinden en Zuid-Afrikanen hebben als voordeel dat ze snel Nederlands leren.

Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau (CPB), pleit juist voor investeringen in innovatie en technologische oplossingen en beschouwt arbeidsmigratie als een "schijnoplossing". Hasekamp stelt dat migranten ook consumptiegoederen nodig hebben, woningen zoeken en gebruik maken van onderwijs en gezondheidszorg, wat uiteindelijk tot nieuwe krapte kan leiden.

Naast technologische vernieuwingen willen werkgevers ook meer vakkrachten van buiten de EU kunnen aantrekken, vergelijkbaar met Duitsland waar middelbaar opgeleiden in technische beroepen zich makkelijker kunnen vestigen zonder een arbeidscontract met een werkgever. Momenteel hanteert Nederland nog een minimuminkomen dat kennismigranten moeten verdienen, maar volgens Lamberink vormt dit voor sommige werkgevers nog een obstakel. Bouman suggereert dat het puntensysteem dat Duitsland sinds kort hanteert een mogelijke oplossing kan zijn, waarbij arbeidsmigranten punten verdienen op basis van opleiding, ervaring, talenkennis, leeftijd en potentieel.

Migratie is een gevoelig onderwerp in Den Haag en de coalitie is verdeeld over het onderwerp. Terwijl de VVD, het CDA en de ChristenUnie geen nieuwe groepen arbeidsmigranten naar Nederland willen halen, is D66 juist van mening dat deze mensen nodig zijn en dat arbeidsmigratie vereenvoudigd moet worden. De Tweede Kamer raakt langzaam ongeduldig en heeft het migratiedossier opgedeeld in vier hoofdstukken, waarvan de gesprekken over de eerste drie redelijk soepel verlopen. Deze week vinden er verschillende migratiebijeenkomsten plaats onder leiding van justitieminister Dilan Yesilgöz, in de hoop dat er volgende week een plan ligt.