India gastheer van online top met Shanghai-samenwerkingsorganisatie

Gepubliceerd op 04/07/2023 09:00 in Buitenland

India is vandaag gastheer van een bijzondere top met de Shanghai-samenwerkingsorganisatie (SCO), waarbij staatshoofden van onder meer Rusland, China en Pakistan online samenkomen. Tijdens deze top zullen de thema's 'veiligheid' en 'connectiviteit' centraal staan.

De deelname van India aan de SCO is illustratief voor het buitenlandbeleid van goede relaties met diverse partners, waaronder Rusland en de Verenigde Staten. Ondanks de Russische invasie in Oekraïne houdt India vast aan deze relaties. Het is mogelijk dat deze reden heeft bijgedragen aan het besluit om de top digitaal te houden.

Bij de vorige fysieke top in september vorig jaar, gehouden in Samarkand in Oezbekistan, was de Indiase premier Narendra Modi opmerkelijk aanwezig. Hij sprak rechtstreeks president Poetin van Rusland aan op de oorlog in Oekraïne, waarbij hij verklaarde: "Dit is geen tijd voor oorlog". Deze uitspraak wordt gezien als de meest kritische tot nu toe van India, dat zich bij de Verenigde Naties altijd heeft onthouden van het veroordelen van de oorlog.

Voor Poetin is deze top een nieuwe kans om te laten zien dat hij internationaal niet volledig geïsoleerd is. India zal tijdens de top de mogelijkheid hebben zich als wereldleider te presenteren, aangezien het dit jaar ook gastheer is van de G20.

India besloot onverwachts om de top online te houden, nadat er een reeks vergaderingen had plaatsgevonden, waaronder een ontmoeting van ministers van Buitenlandse Zaken in de deelstaat Goa. Deze bijeenkomst werd overschaduwd door een terroristische aanslag aan de grens met Pakistan, waarbij vijf Indiase soldaten om het leven kwamen. De aanslag werd opgeëist door een groepering met banden in Pakistan. Als reactie hierop noemde de Indiase minister Jaishankar zijn Pakistaanse ambtgenoot Bhutto Zardari een "aanjager, verantwoorder en woordvoerder van een terroristische industrie". Door de top online te houden, worden confrontaties zoals deze voorkomen.

Sommige analisten vragen zich af wat het nut is van India's deelname aan de SCO, gezien de vijandige relatie met zowel Pakistan als China. Anderen geloven dat het gevaarlijker zou zijn om geen deel uit te maken van de SCO. India zou binnen deze landengroep voornamelijk een oogje in het zeil houden om ervoor te zorgen dat de kijk op terrorisme van Pakistan en China en de veiligheid van de grenzen in de regio niet de overhand krijgen.

Naast de SCO is India ook lid van andere landengroepen, zoals de BRICS-landen samen met China en Rusland, en de Quad met de Verenigde Staten, Japan en Australië, als geopolitiek tegenwicht voor China in de regio.

Er wordt gespeculeerd dat India onder druk van de steeds hechtere relatie met de Verenigde Staten mogelijk geen leiders uit Rusland en China wil ontvangen. Met een online SCO-top geeft India echter het signaal af dat deze ontmoeting minder belangrijk wordt geacht dan de G20-top die in september in India zal plaatsvinden.

Uiteindelijk is de verklaring voor het besluit om de SCO-top online te houden dat de organisatie wordt geleid door China. India wil niet toegeven aan de druk om te kiezen tussen Rusland en het Westen. Rusland blijft een belangrijke partner voor India op het gebied van handel in defensiematerieel en olie, vooral sinds de oorlog in Oekraïne.

Er bestaat de mogelijkheid dat Poetin in september persoonlijk naar de G20 in New Delhi zal komen, gezien de relatie tussen Rusland en India. Vorig jaar sloeg Poetin de top op Bali over.