Uitgeverij Van Oorschot start tijdschrift voor gevluchte Russische schrijvers, maar roept weerstand op

Gepubliceerd op 18/06/2023 14:00 in Buitenland

Uitgeverij Van Oorschot heeft samen met Russische schrijvers een nieuw tijdschrift gelanceerd genaamd Fifth Wave. Het tijdschrift publiceert verhalen en gedichten van gevluchte schrijvers uit Rusland die sinds de oorlog niet meer onafhankelijk kunnen publiceren in hun thuisland. Elk jaar zullen er vier ongecensureerde nummers uitkomen met proza, poëzie en essayistiek. Echter roept het tijdschrift weerstand op bij critici die stellen dat de Russische taal symbool staat voor onderdrukking en bloedvergieten.

Hoofdredacteur Maxim Osipov, een bekende schrijver uit Rusland die vorig jaar naar Amsterdam vluchtte, wil mensen verenigen "die van de Russische cultuur houden als onderdeel van Europa" met dit tijdschrift. Alle schrijvers die gepubliceerd worden in Fifth Wave zijn tegen de oorlog, benadrukt hij. Volgens uitgever Frederike Doppenberg wil Van Oorschot met dit tijdschrift een vuist maken tegen de censuur van Poetin, die kritiek op het regime kan beantwoorden met jarenlange celstraffen.

Niet alleen Russen mogen publiceren in het tijdschrift, ook Oekraïners die in het Russisch schrijven zijn welkom. Sommige Oekraïners zijn echter niet blij met het tijdschrift, omdat het Russisch volgens hen wordt gebruikt als een machtsmiddel om de culturele ruimte te domineren. Taal is een belangrijk element in de oorlog, stellen voor- en tegenstanders van het tijdschrift het eens te zijn. Zo gebruikte Poetin taal zelfs om de inval in Oekraïne te verantwoorden.

Doppenberg snapt de emoties van de Oekraïners, maar vindt niet dat Poetin de taal mag "kapen". Ze vindt dat als je alleen maar de taal hoort van de onderdrukker, en niet die van de onderdrukten, je nog verder van huis bent. Karine Aroetjoenova uit Kyiv is een Oekraïense schrijver die een bijdrage heeft geleverd aan de eerste editie van Fifth Wave. Ze spreekt een beetje Oekraïens, maar schrijft in het Russisch. Zij ziet het als een kans om gehoord te worden en denkt dat haar publicatie in Fifth Wave juist een tegengeluid is tegen het huidige regime en steun betuigt aan Oekraïne.

Al met al roept het nieuwe tijdschrift Fifth Wave weerstand op bij sommige critici, terwijl anderen het juist zien als een kans voor gevluchte Russische schrijvers om zich nog te kunnen uitdrukken in de taal waarin ze het lenigst zijn.