Nederland kan geen aanspraak maken op gezonken Haags fregat voor kust Australië

Gepubliceerd op 12/05/2025 08:00 in Buitenland

Nederland kan geen aanspraak maken op het in 1857 gezonken Haagse fregat dat is gevonden voor de kust van Australië. Dat is ook niet nodig, want aan boord van de Koning Willem de Tweede zijn geen waardevolle spullen meer en het wrak blijft gewoon op de zeebodem liggen.

De Australische staat is nu eigenaar van het schip, of wat er nog van over is, vertelt maritiem archeoloog Martijn Manders. Hij werkt bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en heeft namens de Nederlandse overheid contact met de Australische duikers. "We hebben goede banden met hen."

En dat is niet onbelangrijk, want soms kunnen eeuwenoude gezonken schepen leiden tot diplomatieke spanningen. Zeker als er waardevolle spullen aan boord zijn.

Diverse voorbeelden worden genoemd van gezonken schepen die tot spanningen hebben geleid tussen verschillende landen. Zo zonk in 1771 een Nederlands zeilschip met kunstschatten voor de kust van Finland. Ook werd de Vrouw Maria in de Oostzee een punt van discussie tussen Rusland en Finland.

Manders benadrukt dat het eigendom van een gezonken schip afhangt van de voorgeschiedenis. Oorlogsschepen blijven bijvoorbeeld eigendom van het land dat het schip uitvaardigde. Het Nederlandse fregat behoorde echter tot een privaat koopvaardijschip, waardoor Australië nu eigenaar is.

Ook wordt verwezen naar de kwestie van de verdwenen Nederlandse schepen die in 1942 tijdens de Slag in de Javazee zonken. De wrakken zijn grotendeels verdwenen en de verantwoordelijke partij is onbekend.

Daarnaast wordt de situatie rondom het Spaanse galjoen San José voor de kust van Colombia belicht, waar verschillende partijen aanspraak maken op de waardevolle lading.

Al met al beschouwt Manders de vondst van het Nederlandse fregat als een belangrijke mijlpaal. Het onderzoek naar de geschiedenis en de rol van het schip in de handel met Chinese arbeiders zal bijdragen aan een beter begrip van het verleden.