Nederland kan leren van Italiaanse aanpak maffia

Gepubliceerd op 07/06/2023 16:01 in Binnenland

Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid blijkt dat onderdelen van de Italiaanse anti-maffiawetgeving bruikbaar kunnen zijn voor Nederland om de georganiseerde misdaad beter te bestrijden.

In de strijd tegen de zware misdaad wilde de overheid weten wat Nederland kan leren van de Italiaanse aanpak van de maffia. In Italië gelden sinds de jaren 90 strenge wetten om het geweld en de invloed van deze criminele organisaties in te dammen.

Het onderzoek onderstreept dat een betere kroongetuigenregeling nodig is. In Italië worden kroongetuigen en hun omgeving beter beschermd door de overheid. Tegelijkertijd is er bij het sluiten van deals minder onderhandelingsruimte voor maffialeden die willen praten. Bescherming wordt niet geregeld door het Openbaar Ministerie, maar door een aparte organisatie.

De kroongetuigenregeling wordt in Italië veel vaker gebruikt. Vorig jaar zaten er bijna 900 kroongetuigen in een beschermingsprogramma, in Nederland maar een paar. Een ander verbeterpunt is overzicht over strafrechtelijke onderzoeken en het delen van informatie over criminelen.

In Italië worden alle onderzoeken naar maffiaorganisaties landelijk gecoördineerd door een speciale afdeling van het Openbaar Ministerie. In Nederland is de aanpak van georganiseerde criminaliteit versnipperd.

Niet alle Italiaanse anti-maffiawetten zijn bruikbaar voor Nederland. Zo bestaat hier al een wetsartikel om criminele organisaties aan te pakken. Volgens het onderzoek is niet gebleken dat dit niet werkt. Verder zijn er in Italië verkorte procedures voor maffiaprocessen om het aantal zittingen te beperken. Ook dat is voor Nederland minder relevant, omdat bijvoorbeeld getuigen hier vaak niet op zitting gehoord hoeven te worden.

Hoewel er de afgelopen tijd door bestuurders regelmatig naar Italië wordt gekeken in de strijd tegen de misdaad, is de situatie niet zomaar te vergelijken met Nederland, waarschuwt het onderzoek. Volgens de onderzoeker moet nu eerst gekeken worden welke specifieke kenmerken van de georganiseerde misdaad in Nederland beter aangepakt moeten worden en waar dus extra regelingen voor nodig zijn. Het kabinet reageert later op de bevindingen.