Nederlandse overheid erkent doorvoer van straaljageronderdelen naar Israël via VS

Gepubliceerd op 28/06/2024 02:00 in Binnenland

Het gerechtshof in Den Haag heeft geoordeeld dat Nederland moet stoppen met de uitvoer of doorvoer van F-35 onderdelen naar Israël, maar de Nederlandse overheid erkent dat er met de VS geen afspraken te maken zijn om te voorkomen dat de onderdelen via een omweg in Israël belanden.

De Staat wordt aangeklaagd door Oxfam Novib, Pax en The Rights Forum omdat zij vinden dat Nederland het exportverbod van F-35-onderdelen aan Israël niet naleeft. In nieuwe processtukken wordt erkend dat de VS in Nederland geproduceerde straaljageronderdelen doorvoert naar andere landen, waar ook Israël reserveonderdelen vandaan haalt. De Amerikaanse Defensie weet van 99 procent van deze onderdelen waar ze naartoe gaan.

Sinds oktober 2023 is het aantal onderdelen dat vanuit de VS naar Israël gaat drastisch toegenomen. De VS weigert afspraken te maken met Nederland om de doorvoer aan derde landen te beperken, vanwege het traceren van de eindbestemming. Dit gaat volgens maatschappelijke organisaties in tegen het eerdere vonnis uit februari, vanwege mogelijke schendingen van het humanitair oorlogsrecht bij bombardementen op Gaza.

Na de uitspraak van het gerechtshof is de rechtstreekse export vanuit Nederland naar Israël gestopt, maar onderdelen uit Nederland die via Amerikaanse fabrikanten wereldwijd worden opgeslagen belanden nog steeds in Israël. De onderdelen zijn niet te traceren, waardoor het onmogelijk is te voorkomen dat Nederlandse onderdelen aan Israël worden geleverd.

Het kabinet heeft geen afspraken gemaakt met de VS om dit te voorkomen, vanwege vertrouwelijke informatie. De rechter moet nu bepalen of Nederlandse garanties moeten worden afgedwongen bij de VS om te voorkomen dat Nederlandse onderdelen in Israëlische F-35's terechtkomen. Het kort geding dient vrijdag, de uitspraak volgt later.