Kritiek op gebruik commerciële DNA-databanken bij coldcasezaken

Gepubliceerd op 23/06/2024 20:00 in Binnenland

Het hoofdlijnenakkoord bevat een voorstel waarbij justitie gebruik mag maken van commerciële DNA-databanken bij coldcasezaken, zoals al gebeurt in Amerika. De PVV, VVD, NSC en BBB steunen dit voorstel, evenals het Openbaar Ministerie. Echter, advocaten uiten kritiek en twijfelen aan de juridische houdbaarheid van deze methode.

Advocaat Bénédicte Ficq noemt de methode "uitermate discutabel" en haar collega Geert-Jan Knoops vindt dat hoge rechters zich over het vraagstuk moeten buigen, gezien het rechtsstatelijk belang.

De commerciële stamboombedrijven bevinden zich allemaal in het buitenland en vallen niet onder de Nederlandse wet, wat volgens advocaat Knoops bezwaarlijk is. Ook advocaat Ficq vreest dat mensen hun privacyrechten kunnen schenden door onbedoeld toestemming te geven voor het delen van hun DNA-gegevens.

Bio-ethicus Nina de Groot benadrukt de privacyvragen die rijzen als het DNA van een persoon wordt verspreid zonder toestemming van al hun verwanten.

Aan de andere kant zijn er ook voorstanders van deze opsporingsmethode, zoals DNA-deskundige Lex Meulenbroek van het Nederlands Forensisch Instituut. Hij ziet het als een kans om onopgeloste zaken alsnog op te lossen, verwijzend naar succesvolle coldcasezaken in Amerika.

Het Openbaar Ministerie voert momenteel een pilot uit waarbij sporen van twee onopgeloste Limburgse moordzaken worden vergeleken met profielen uit private DNA-databanken. Dit wordt gezien als een laatste redmiddel in zeer ernstige zaken waarin alles al is geprobeerd. Het OM werkt samen met Amerikaanse stamboombedrijven die expliciete toestemming vragen aan hun klanten voor het gebruik van hun DNA voor opsporingsdoeleinden.

Hoewel het OM aangeeft dat de pilot binnen de Nederlandse opsporingswetten past en een rechter-commissaris akkoord heeft gegeven, blijft er kritiek bestaan. Advocaten en bio-ethici benadrukken het belang van een uitvoerige discussie over privacyregels en het beschermen van fundamentele rechten in dit proces.