De geschiedenis en betekenis van de Palestijnse keffiyeh
Gepubliceerd op 26/05/2024 20:00 in Binnenland
De keffiyeh, ook wel bekend als de Palestijnse sjaal, is de afgelopen tijd veelvuldig te zien geweest bij pro-Palestijnse demonstraties. Deze zwart-witte of rood-witte Arabische hoofdbedekking symboliseert het streven van de Palestijnen naar een eigen onafhankelijke staat, zelfs hier in Nederland. Maar hoe is deze sjaal eigenlijk ontstaan?
De herkomst van de keffiyeh is onderwerp van discussie. Volgens sommige bronnen is de voorloper ervan duizenden jaren geleden ontstaan bij bedoeïenen in het huidige Irak, terwijl andere historici daar sceptisch over zijn. Archeoloog en design-historicus Gillian Vogelsang-Eastwood benadrukt dat het lastig is om concrete bewijzen te vinden voor deze verhalen. De keffiyeh zoals we die nu kennen, verspreidde zich vanuit Syrië naar het gebied dat nu Israël en de Palestijnse gebieden omvat.
In de jaren '30 van de vorige eeuw werd de keffiyeh hét symbool van het Palestijnse streven naar een eigen staat. Tijdens een opstand tegen de Britse overheersing en de vestiging van Joden, droegen boeren in het gebied dat nu Israël en de Palestijnse gebieden omvat de keffiyeh als teken van verzet. Hoewel de opstand werd neergeslagen, bleef de herinnering aan de strijd en het symbool ervan voortleven.
In de jaren '60 werd de keffiyeh wereldwijd bekend door de terreuracties van Palestijnse milities en de opkomst van PLO-leider Yasser Arafat als boegbeeld van het verzet. Zijn iconische verschijning met de keffiyeh op zijn hoofd droeg bij aan de verspreiding van de sjaal. De keffiyeh werd ook gezien als een symbool van solidariteit in westerse linksradicale kringen en maakte zelfs een comeback als modeaccessoire in de jaren na de eeuwwisseling, gedragen door beroemdheden als Justin Timberlake en Kate Moss.
Recentelijk werd de keffiyeh opnieuw in de schijnwerpers gezet door het Amerikaans-Nederlandse model Bella Hadid, met Palestijnse roots, die verscheen op het filmfestival in Cannes in een keffiyeh-jurk. Conservator mode Ninke Bloemberg verwacht dat de sjaal in de toekomst weer in de mode zal komen, maar benadrukt dat voor velen de keffiyeh nog steeds een politiek statement is waar bewust voor wordt gekozen.