Donorregistraties stijgen met meer dan 50 procent sinds wijziging van donorwet

Gepubliceerd op 25/04/2024 22:00 in Binnenland

Sinds de wijziging van de donorwet vier jaar geleden is het aantal mensen dat 'actief' heeft doorgegeven of ze organen willen doneren met meer dan 50 procent gestegen. Dat blijkt uit een evaluatie van de eerste jaren van de wet, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid.

Demissionair minister Dijkstra voor Medische Zorg heeft de resultaten naar de Tweede Kamer gestuurd. De nieuwe donorwet, die op 1 juli 2020 van kracht werd, zorgt ervoor dat mensen die niet reageren op de vraag of ze orgaandonor willen worden, automatisch als donor geregistreerd worden.

Het aantal mensen dat actief heeft laten registreren of ze orgaandonor willen zijn, is gestegen van 6,9 miljoen in 2020 naar 10,7 miljoen in 2023. Hierdoor is er meer duidelijkheid ontstaan over iemands wens om donor te zijn. Van de 10,7 miljoen geregistreerden hebben 4,8 miljoen mensen toestemming gegeven voor donatie, terwijl 4,4 miljoen mensen dat niet hebben gedaan. De overige geregistreerden laten de beslissing over aan iemand anders.

Het aantal donoren en uitgevoerde orgaan- en weefseltransplantaties is sinds de inwerkingtreding van de wet licht gestegen. Het is echter lastig om te bepalen of dit direct door de wet komt, gezien de relatief kleine aantallen en de invloed van de coronacrisis. De onderzoekers adviseren een nieuwe evaluatie, maar minister Dijkstra wil pas over vijf jaar evalueren in plaats van drie jaar, zoals voorgesteld.

Ongeveer 3,3 miljoen mensen hebben geen keuze doorgegeven aan het register en hebben een 'geen bezwaar'-registratie. Hierdoor komen hun organen in principe in aanmerking voor donatie. De helft van deze groep heeft daadwerkelijk geen bezwaar, terwijl de andere helft verschillende redenen heeft om geen keuze te maken, zoals de keuze aan nabestaanden overlaten.

De 'geen bezwaar'-registratie zorgt voor onduidelijkheid, maar minister Dijkstra ziet voorlopig geen noodzaak tot wetswijzigingen. Ze benadrukt dat de wet duidelijk is over de juridische gevolgen van het ontbreken van een keuze en wil meer aandacht besteden aan voorlichtingscampagnes.

De Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) is tevreden met de toename van registraties en benadrukt het belang van bewustwording rondom verschillende registraties. De vereniging vindt het echter niet wenselijk om de wet aan te passen en benadrukt dat het opbouwen van ervaringen rondom de wet tijd zal kosten.