Levenstestament steeds populairder onder Nederlanders

Gepubliceerd op 01/04/2024 18:00 in Binnenland

Het 'levenstestament' wint aan populariteit in Nederland, waar een groeiende groep mensen vooruit denkt over wie hun belangen zal behartigen als ze zelf niet meer in staat zijn om beslissingen te nemen. Anders dan een regulier testament, regelt een levenstestament bij leven wie er verantwoordelijk wordt voor medische zorg of financiën als de persoon zelf niet meer kan handelen.

Uit gegevens van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) blijkt dat notarissen steeds vaker akten van levenstestamenten passeren. In 2023 hebben bijna 220.000 mensen bij de notaris een levenstestament ondertekend, wat een stijging van 15 procent betekent. In totaal zijn er nu zo'n 1,5 miljoen levenstestamenten in Nederland getekend, waarmee het een van de meest voorkomende akten is na hypotheken, overdrachten en gewone testamenten.

Het levenstestament treedt in werking op het moment dat iemand niet meer in staat is om zelf beslissingen te nemen, bijvoorbeeld door ouderdom, ziekte of een ongeval. Het doel is om de wensen en voorkeuren van de persoon te respecteren, zelfs als diegene niet meer in staat is om ze kenbaar te maken.

Volgens de KNB is de toenemende vergrijzing een reden voor de populariteit van het levenstestament. Mensen willen grip houden op hun toekomst en voorkomen dat er problemen ontstaan bij bewindvoering, waarbij de rechtbank capaciteitsproblemen heeft. Kinderen herkennen vaak niet direct problemen bij hun ouders en bewindvoering kan vertraging oplopen, waardoor financiële schade kan ontstaan.

Een levenstestament kan ook conflicten binnen de familie voorkomen, doordat vooraf wordt vastgelegd wie bevoegd is om beslissingen te nemen. Echter, de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) vindt dat medische wilsverklaringen in het levenstestament schijnzekerheid bieden en slechts een verdienmodel zijn voor notarissen.

Een recent promotieonderzoek benadrukt de noodzaak van meer wettelijke waarborgen om volwassenen te beschermen tegen misbruik en wanbeheer door vertegenwoordigers. Het levenstestament wordt gezien als een momentopname, terwijl het leven zelf dynamisch is. Het opstellen van een levenstestament zou daarom een doorlopend proces moeten zijn, waarbij voorzieningen worden getroffen voor een mogelijke toekomstige periode van wilsonbekwaamheid.