Natuurbranden in Nederland vaak door menselijk handelen

Gepubliceerd op 03/03/2024 10:00 in Binnenland

Sinds 1994 worden natuurbranden in Nederland niet meer officieel bijgehouden, wat zorgt voor een blinde vlek op dit gebied, aldus bosbrandexpert Cathelijne Stoof. Samen met brandweerman Edwin Kok en andere experts heeft zij een overzicht gemaakt van natuurbranden in Nederland.

Tussen 2017 en 2022 vonden er 3667 natuurbranden plaats in Nederland, waarbij jaarlijks gemiddeld 405 hectare aan natuur verloren gaat. Deze branden vinden voornamelijk plaats op heidegebieden en komen het meest voor in de lente en droge zomers, zoals in 2018 en 2022. Bijna alle branden worden veroorzaakt door menselijk handelen, bewust of onbewust, en blijken het vaakst te beginnen op een zondag.

De laatste dodelijke slachtoffer viel in 2021 toen een oudere vrouw niet kon vluchten bij een rietverbranding in Sint-Jansklooster. Stoof benadrukt dat ongeveer elke tien jaar een dode valt door natuurbranden in Nederland. Voor grotere aantallen doden moeten we teruggaan naar 1917, toen 18 doden vielen door een veenbrand in Drentse Valthermond.

In 2020 moest het dorp Herkenbosch in Limburg worden geëvacueerd vanwege een naderende brand in De Meinweg, wat bijna misging door de coronapandemie. Bijna vier jaar later zijn de sporen hiervan nog zichtbaar.

Stoof waarschuwt dat door de klimaatverandering de kans op gelijktijdige branden op meerdere plekken toeneemt. Brandweerkorpsen zullen elkaar moeten ondersteunen, maar dit kan problematisch zijn als er meerdere branden tegelijkertijd woeden. De onbeheersbaarheid van natuurbranden in Nederland lijkt een kwestie van tijd.

Er is een pleidooi voor integraal vuurbeheer in Nederland, waarbij het gebruik van vuur als beheersmaatregel wordt heroverwogen. Stoof benadrukt dat het samenleven met vuur een dilemma vormt, omdat natuurbranden zowel negatieve als positieve effecten hebben op de natuur.

Met preventieve beheerbranden in de winter, kunnen heidegebieden en biodiversiteit profiteren en kan de kans op oncontroleerbare zomerbranden worden verkleind. Het is belangrijk om de vuurgeschiedenis van Nederland niet te vergeten en opnieuw 'met vuur samen te leven'.