Doorstroomtoets in groep 8 moet kansenongelijkheid verminderen

Gepubliceerd op 29/01/2024 10:00 in Binnenland

Leerlingen uit groep 8 van de basisschool maken de komende drie weken voor het eerst de doorstroomtoets, die eerder in het jaar plaatsvindt dan de eindtoets. Dit nieuwe systeem heeft als doel om kansenongelijkheid te verminderen. Enkele dagen voordat de toets wordt afgenomen, krijgen leerlingen het schooladvies van hun leraar. Na de toets melden alle kinderen zich tegelijk aan voor de middelbare school.

Hoogleraar sociologie Thijs Bol legt uit dat de doorstroomtoets vooral belangrijk is voor kinderen uit kansarme gezinnen. Voor hen is de toets een kans om te laten zien dat ze meer in hun mars hebben dan hun docent wellicht dacht. Dit kan leiden tot een heroverweging van hun advies.

Voorheen zat er enige tijd tussen het schooladvies en de eindtoets. Als de uitslag van de eindtoets hoger was dan het advies, kon het kind zich op een andere school inschrijven. Echter, in de praktijk gebeurde dit vaak niet. Bol merkt op dat wanneer eenmaal voor een bepaald niveau was gekozen, ouders met voldoende financiële middelen bijlessen aanboden om het advies te verbeteren.

Met de nieuwe doorstroomtoets zijn scholen nu verplicht om het advies bij te stellen als de toets een ander advies oplevert. Indien scholen het advies niet willen bijstellen, moeten zij dit goed uitleggen.

Een bijgesteld schooladvies bracht ook een ander probleem met zich mee: de voorkeursschool kon al vol zitten met leerlingen die zich op basis van het schooladvies hadden ingeschreven. Dit is verholpen door één centrale aanmeldweek voor alle leerlingen, waardoor iedereen evenveel kans heeft om op zijn favoriete school te komen.

De PO-Raad, belangenbehartiger van basisscholen, is van mening dat een latere selectie beter is om kansenongelijkheid tegen te gaan dan de nieuwe doorstroomtoets. Zij stellen voor om kinderen pas na drie jaar brugklas, wanneer ze ongeveer 15 jaar oud zijn, in te delen op niveau. Dit voorkomt negatieve gevolgen voor vroege leerlingen, kinderen met een migratieachtergrond of uit een minder gunstige sociaaleconomische omgeving.

Scholen hebben de keuze uit verschillende doorstroomtoetsen, zoals die van Cito of Iep. Sommige toetsen zijn volledig digitaal, terwijl veel kinderen de toets op papier maken. De papieren toets vindt plaats op 6 en 7 februari, terwijl de digitale toets in de komende drie weken kan worden afgenomen en maximaal twee dagdelen duurt.

Met deze nieuwe doorstroomtoets hoopt men kansenongelijkheid in het onderwijs te verminderen en ervoor te zorgen dat alle kinderen een gelijke kans krijgen om zich aan te melden op hun favoriete middelbare school.