Steeds meer winterstormen in Nederland, maar geen verband met klimaatverandering

Gepubliceerd op 25/01/2024 05:00 in Binnenland

Het winterseizoen van dit jaar heeft Nederland getroffen met maar liefst zeven stormen, terwijl er vorig jaar slechts één storm werd geregistreerd. Deze toenemende frequentie van winterstormen heeft echter geen verband met klimaatverandering, aldus het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI).

Volgens het KNMI blijft het aantal zware stormen, met een windkracht van 10 of meer, consistent met voorgaande eeuwen. Sinds het begin van deze eeuw zijn er veertien zware stormen geweest, wat vergelijkbaar is met de frequentie in de vorige eeuw. Hoewel stormen met een windkracht van 9 wel worden geregistreerd, worden ze niet actief geanalyseerd. Desalniettemin verwacht het KNMI ook geen opmerkelijke toename van dergelijke stormen.

Peter Siegmund, klimaatexpert bij het KNMI, verklaart dat klimaatmodellen geen veranderingen in de kracht en richting van de wind laten zien. Stormen ontstaan door temperatuurverschillen, waarbij koude lucht uit het noordpoolgebied warme lucht uit de tropen ontmoet. Hoewel deze temperatuurverschillen op grote hoogte in de atmosfeer toenemen, worden ze gecompenseerd door afnemende temperatuurverschillen onderin de atmosfeer. Dit komt doordat het noordpoolgebied sterker opwarmt dan de tropen.

Siegmund benadrukt dat de toename van winterstormen en hun opeenvolging deze winter hoogstwaarschijnlijk toevallig is en niet het gevolg van klimaatverandering. Het is eerder het gevolg van de ligging van de straalstromen, die ontstaan op plaatsen waar de temperatuurverschillen het grootst zijn. Momenteel bevindt zo'n straalstroom zich boven Nederland, wat resulteert in onstuimig weer. In andere delen van Europa, zoals Zuid-Europa, is daarentegen weinig wind te bespeuren.

Daarentegen heeft klimaatverandering wel invloed op zomerstormen. Deze komen vaker voor en zijn intenser geworden. Dit is te wijten aan de stijgende temperatuur van de wolken, die warmer worden dan hun omgeving en verticale luchtbewegingen veroorzaken. Dit resulteert in meer valwinden, zoals de schade veroorzaakt door een valwind in Leersum in 2021.

Het KNMI heeft sinds 2019 namen gegeven aan stormen in Nederland, naar het voorbeeld van Groot-Brittannië en Ierland. Stormen die een code oranje of rood krijgen, worden vernoemd. Soms geldt dit ook voor stormen met een code geel, vooral als een storm in Ierland en Groot-Brittannië kan leiden tot onstuimig weer in Nederland. Het doel van deze benoeming was het vergroten van het bewustzijn van gevaarlijk weer.

Volgens het KNMI is het nog te vroeg om te concluderen of het naamgevingssysteem daadwerkelijk de veiligheid bevordert. Uit peilingen blijkt echter dat mensen goed op de hoogte zijn van de benoemde stormen en hun gedrag aanpassen. Bijvoorbeeld, 84 procent van de ondervraagden wist dat de storm genaamd Poly Nederland zou treffen, terwijl 68 procent bekend was met de naam Ciarán.

Onderzoek in Groot-Brittannië heeft aangetoond dat het benoemen van stormen het bewustzijn van gevaarlijk weer verhoogt en mensen aanzet om actie te ondernemen om schade en letsel te voorkomen. De consistentie van de boodschap aan het publiek en het geven van een naam aan een storm blijft beter hangen dan wanneer mensen dagelijks horen over "een storm".