Chineze wetenschappers klonen succesvol resusaapje: belangrijke stap vooruit in kloontechniek

Gepubliceerd op 17/01/2024 07:00 in Binnenland

Chinese wetenschappers hebben een doorbraak bereikt in de kloontechniek door succesvol een resusaapje te klonen. Het aapje, genaamd ReTro, is nu twee jaar oud en gezond, volgens een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications. Deze nieuwe studie toont aan dat wetenschappers steeds beter worden in het klonen van primaten.

Voor het eerst is het gelukt om een gezond resusaapje te klonen, een apensoort die veel wordt gebruikt in dierproeven voor medicijnen. De nieuwe kloontechniek maakt het mogelijk dat een hoger percentage van de gekloonde dieren gezond ter wereld komt, aldus onderzoeker Qiang Sun. Hierdoor zijn er minder embryo's en draagmoeders nodig.

Hoogleraar regeneratieve geneeskunde Niels Geijsen, van het Leids Universitair Medisch Centrum, noemt dit een technische doorbraak in het klonen. Hij zegt dat enkele problemen die zich tot nu toe voordeden, lijken te worden opgelost. Ook ontwikkelingsbioloog Christine Mummery van het LUMC beschouwt deze ontwikkeling als een belangrijke stap. Eerdere studies toonden aan dat gekloonde apen vaak snel overleden, maar deze nieuwe techniek biedt een betere overlevingskans.

Een belangrijk probleem bij klonen is het 'resetten' van de cel waarmee wordt gekloond. Specifieke genen moeten naar een nulstand worden teruggezet, vooral genen die betrekking hebben op groei. Het niet goed resetten van deze genen kan leiden tot foetussen die te groot of te klein zijn. In het geval van ReTro trad dit probleem niet op dankzij een gezonde placenta.

In deze nieuwe studie zijn de onderzoekers begonnen met twee embryo's, waarvan één via klonen en de ander via IVF was gecreëerd. De embryonale cellen van het gekloonde embryo zijn vervolgens samengevoegd met de placenta-cellen van het IVF embryo, waardoor de placenta zich beter kon ontwikkelen.

In 2018 werden al twee java-aapjes gekloond, genaamd Zhong Zhong en Hua Hua. Destijds waren wetenschappers sceptisch over hun levensverwachting, maar de aapjes zijn inmiddels zes jaar oud en verkeren nog steeds in goede gezondheid.

Resusapen worden vaak gebruikt als proefdieren vanwege hun gelijkenis met mensen. In Europa en de VS wordt gestreefd naar het verminderen of zelfs elimineren van dierproeven. Het kweken van mini-orgaantjes uit menselijke cellen, zoals bij het Hubrecht Instituut in Utrecht gebeurt, biedt een alternatief. Voor sommige medicijnen is echter het volledige systeem nodig en moeten deze dus nog steeds op proefdieren worden getest.

De kloontechniek kan mogelijk bijdragen aan het verminderen van dierenleed, omdat gekloonde dieren genetisch identiek zijn en er hierdoor minder dieren nodig zijn voor betrouwbare testresultaten. Het klonen van mensen is echter nog ver weg, benadrukt Niels Geijsen. Hoewel het technisch mogelijk is om menselijke cellen te klonen, is het wereldwijd verboden om een gekloonde mensenbaby te creëren.