Onderzoekers tonen lichamelijke oorzaak van long covid aan

Gepubliceerd op 04/01/2024 14:00 in Binnenland

Onderzoekers van het Amsterdam UMC en de Vrije Universiteit hebben aangetoond dat long covid een lichamelijke oorzaak heeft. Dit deden zij door het bestuderen van spierweefsel van mensen met en zonder long covid. De resultaten van het onderzoek zijn vandaag gepubliceerd in het wetenschappelijke blad Nature Communications en zijn een belangrijke stap in het begrijpen van het mysterieuze ziektebeeld.

Voor het onderzoek namen de Amsterdamse onderzoekers monsters van spierweefsel van mensen met en zonder long covid, zowel voor als na een inspanningstest op de fiets. Hieruit bleek dat de schade in het spierweefsel van mensen met long covid groter is wanneer zij fysiek te actief zijn. Bovendien functioneren hun mitochondriën, de energiecentrales in de cellen, veel minder goed.

Een gevolg van inspanning bij mensen met long covid is een langdurige verergering van klachten, genaamd post-exertionele malaise (PEM). Dit uit zich in extreme vermoeidheid na fysieke, cognitieve of emotionele inspanning.

Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat vooral de mitochondriën minder goed functioneren. Dit verklaart mogelijk de extreme vermoeidheid bij deze patiënten. Daarnaast hopen schadelijke eiwitten zich op in de cellen, vermoedelijk door het slecht functioneren van de energiefabrieken. Dit zou de verslechtering van de gezondheid bij een aanzienlijke groep mensen kunnen verklaren.

Eerder ontdekte dezelfde onderzoeksgroep dat het lichaam bij een covidinfectie het IDO-2-enzym aanmaakt om de infectie te bestrijden. Bij de meeste mensen verdwijnt dit enzym weer, maar bij patiënten met long covid blijft het aanwezig. De onderzoekers vermoeden dat dit enzym bijdraagt aan de verzwakking van de energiefabrieken.

Deze nieuwe kennis over de neerwaartse spiraal die long covid in het lichaam veroorzaakt, wordt gezien als een belangrijke stap in het begrijpen van de ziekte. Onderzoeksleider en hoogleraar inwendige geneeskunde Michèle van Vugt ziet het als de volgende stap om te onderzoeken hoe deze afbraakcyclus doorbroken kan worden, wellicht met genezing als mogelijkheid.

Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat het onverstandig is om patiënten met long covid, of vergelijkbare post-infectieuze ziekten zoals Q-koorts of ME-CVS, te behandelen met intensieve hersteltherapie bij de fysiotherapeut. Bewegen blijft noodzakelijk, maar zeer gedoseerd. Patiënten wordt geadviseerd om hun fysieke grenzen te bewaken en niet te overschrijden. Lichte inspanning zoals wandelen of fietsen op een elektrische fiets kan helpen om de fysieke conditie enigszins te behouden, maar iedere patiënt heeft zijn eigen grens.

Helaas hebben patiënten die al sinds het begin van de pandemie met long covid kampen intensieve therapieën ondergaan, wat hun ziektebeeld heftiger heeft gemaakt. De resultaten van het onderzoek worden daarom positief ontvangen door patiënten- en belangenorganisaties, zoals PostCovidNL. Zij hopen dat dit onderzoek bijdraagt aan de bewustwording dat long covid een lichamelijke ziekte is waar patiënten zelf niets aan kunnen doen, in plaats van dat het tussen de oren zit zoals soms wordt gedacht.