Een jaar na de lancering van het Nationaal Actieplan Dakloosheid is er nog weinig vooruitgang geboekt

Gepubliceerd op 03/01/2024 23:00 in Binnenland

Uit een onderzoek van de NOS blijkt dat, ondanks de goede intenties van het Nationaal Actieplan Dakloosheid, er een jaar na de lancering nog weinig concrete verbeteringen zijn voor daklozen. Het plan, opgesteld in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), heeft als doel om in 2030 niemand meer dak- of thuisloos te laten zijn.

Volgens Anke Jansen van Housing First Nederland, een organisatie die zich inzet om dak- en thuisloosheid te beëindigen, is het actieplan ontoereikend. Hoewel het in theorie een stap voorwaarts is, ontbreken concrete doelen waardoor het moeilijk is om het doel van het beëindigen van dakloosheid te bereiken. Dakloosheid wordt nu gezien als een woonprobleem in plaats van een zorgprobleem en het actieplan richt zich op het 'housing first'-principe, waarbij mensen eerst een huis krijgen en daarna andere hulp ontvangen. Deze aanpak heeft succes gehad in Finland, waar het aantal daklozen de afgelopen tien jaar is gehalveerd.

In Nederland wordt de aanpak echter gehinderd door de wooncrisis en een gebrek aan landelijke sturing. Betrokken organisaties missen concrete doelen in het plan en zijn afhankelijk van ambitieuze wethouders. Desondanks zijn ze blij dat er tenminste een gezamenlijk doel is om mensen eerst een huis te geven. Thijs Honig, directeur van de Maatschappelijke Opvang Den Bosch, heeft het afgelopen jaar het 'housing first'-principe toegepast en heeft 46 mensen aan een woning kunnen helpen. Hij benadrukt dat een huis mensen een veilige plek en een toekomst biedt, waardoor ze weer mee kunnen draaien in de samenleving.

Er is echter nog steeds een aanzienlijk verschil tussen gemeenten in de aanpak van dakloosheid, wat leidt tot rechtsongelijkheid, aldus Judith Fischer van SamenThuis 2030. Staatssecretaris Van Ooijen benadrukt dat er meer focus moet komen op huisvesting in plaats van opvang. Hij verwacht dat alle regio's komend jaar hun beleid en uitvoering in lijn hebben gebracht met het Nationaal Actieplan, gericht op preventie en betaalbare huisvesting. Gemeenten die hier niet aan kunnen voldoen, zullen hierop worden aangesproken.

Hoewel uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat het aantal daklozen vorig jaar is gedaald tot bijna 27.000 mensen, zien opvangcentra nog steeds een toename van daklozen. Een nieuwe telmethode heeft echter een breder en diverser beeld van dak- en thuislozen opgeleverd, waarbij ook mensen die tijdelijk verblijven bij familie of vrienden worden meegenomen. Uit een telling in enkele Brabantse gemeenten is gebleken dat ook jongeren en vrouwen dakloos zijn. Het is de bedoeling dat deze specifiekere telling komend voorjaar in meer gemeenten wordt uitgevoerd.

Hoewel het CBS de bredere benadering heeft overgenomen, is het belangrijk dat de data nauwkeuriger wordt, volgens Anke Jansen van Housing First Nederland. Ze benadrukt dat het onbekend is hoe groot de groep daklozen daadwerkelijk is en waar zij zich bevinden. Een beter beeld van de situatie kan leiden tot een effectievere aanpak en de juiste hoeveelheid benodigde woningen bepalen. Staatssecretaris Van Ooijen erkent dat het verkrijgen van een adequaat landelijk beeld van dak- en thuislozen een langdurig proces is, maar benadrukt dat er hard wordt gewerkt om dit te realiseren.