Nederland krijgt Nationaal Slavernijmuseum: "Maak het persoonlijk"

Gepubliceerd op 31/12/2023 10:00 in Binnenland

Het Nationaal Slavernijmuseum in Nederland begint steeds meer vorm te krijgen, geïnspireerd door buitenlandse slavernijmusea. Een belangrijke les die de initiatiefnemers hebben geleerd is om het onderwerp menselijker te maken, omdat anders de aandacht niet vastgehouden wordt.

Lonnie Bunch, directeur van het National Museum of African American History and Culture in Washington, deelt zijn inzicht: "Je moet het persoonlijk maken. In mijn museum zijn alle verhalen over slavernij, migratie, werk en sport teruggebracht naar de menselijke maat, zodat mensen betrokken raken."

Het Nederlandse slavernijmuseum zal opengaan in 2029 in Amsterdam, hoewel de exacte locatie nog niet bekend is.

Initiatiefnemers John Leerdam, Peggy Brandon en David Brandwagt hebben het Amerikaanse slavernijmuseum in Washington bezocht. Leerdam is onder de indruk van zowel de tentoonstellingen als het twaalf à dertien jaar durende voorbereidingswerk van Bunch. Bunch sprak met Amerikaanse burgers om te bepalen welke verhalen het museum zou vertellen.

De initiatiefnemers van het Nederlandse slavernijmuseum volgen hetzelfde proces. Ze organiseren bijeenkomsten in verschillende steden, waaronder Almere en Tilburg. Tijdens deze bijeenkomsten komen soms emotionele gesprekken op gang. Volgens Leerdam zijn de burgerbijeenkomsten leerzaam en laten ze verschillende perspectieven op slavernij zien. Hij merkt op dat sommige verhalen te wit en westers geïnterpreteerd zijn.

Bunch benadrukt dat Nederland ook een Nationaal Slavernijmuseum nodig heeft en wijst erop dat zelfs de Nederlanders niet weten hoeveel slaven er verhandeld zijn: "5,5 miljoen is een indrukwekkend aantal." Hij benadrukt het belang van bewustwording en stelt dat het heden gevormd is door het slavernijverleden.

De Nederlandse initiatiefnemers vinden het vreemd dat Nederland nog geen slavernijmuseum heeft. Ze wijzen erop dat bijna elke Amerikaanse staat wel een plek heeft waar de slavernijgeschiedenis wordt belicht. Leerdam komt tijdens zijn onderzoek veel vertelwaardige verhalen tegen en maakt zich zorgen over hoe alles in het museum past.

Leerdam eindigt positief en merkt op dat steeds meer mensen zich bewust worden van de verschrikkelijke effecten van slavernij. Hij ziet een kentering in het westerse denken, vooral na de Black Lives Matter-beweging: "Er vindt een verschuiving plaats in de veronderstelling dat westerse landen de beste, slimste, meest machtige zijn. En dat werd tijd."

Tot slot geeft Bunch het advies dat het museum niet alleen het verhaal van zwarte mensen moet vertellen, maar ook van iedereen die is beïnvloed door de ideeën van vrijheid en identiteit.

Het Nationaal Slavernijmuseum in Nederland is in ontwikkeling en hoopt in 2029 de deuren te openen. Met inspiratie uit buitenlandse slavernijmusea en de nadruk op het menselijke aspect van slavernij, hopen de initiatiefnemers bewustwording te creëren en een breed scala aan verhalen te presenteren.