Nederland ervaart recordjaar op het gebied van weer en klimaat in 2023

Gepubliceerd op 29/12/2023 12:00 in Binnenland

Het jaar 2023 zal de boeken ingaan als een jaar vol weer- en klimaatrecords in Nederland, zo blijkt uit het weerjaaroverzicht van het KNMI. Het land heeft nog nooit zoveel regen meegemaakt in een jaar sinds het begin van de metingen in 1906. Daarnaast was het ook het warmste jaar ooit gemeten. Wereldwijd worden er eveneens recordwaarden genoteerd voor zeewatertemperatuur en zeespiegelstijging.

De overvloedige regenval van de afgelopen tijd, samen met een extreem natte start van het jaar en buitensporige regenval in maart en april, heeft geleid tot een neerslagrecord dat ruim een kwart hoger ligt dan het gemiddelde. In heel Nederland is er dit jaar ongeveer 1060 millimeter regen gevallen, terwijl het normale jaarlijkse gemiddelde 795 millimeter bedraagt.

Het weerstation Deelen op de Veluwe kreeg de meeste neerslag te verwerken, met 1265 millimeter regen, wat 400 mm meer is dan normaal. Niet alle delen van het land hebben echter evenveel regen gehad. Het zuidwesten was bijvoorbeeld veel droger dan Noord-Holland en de Veluwe.

Klimaatverandering speelt zeker een rol, maar verklaart niet alles. Klimatoloog Peter Siegmund van het KNMI legt uit dat er in een warmere wereld meer verdamping en dus meer neerslag is. Hij benadrukt echter dat een jaar met meer dan 1000 millimeter regen nog steeds een uitzondering zal blijven, zelfs in de toekomst.

Naast de extreme regenval was 2023 ook een van de warmste jaren ooit gemeten in Nederland, met een gemiddelde temperatuur van 11,8 graden Celsius. Er waren geen uitschieters met hittegolven of tropische dagen. Het was gewoon continu warmer dan normaal. De winter was bijzonder mild en de nieuwjaarsnacht was zelfs de warmste ooit met een temperatuur van 16,9 graden.

De zomer was opvallend zonnig, met 1910 uur zonneschijn in heel Nederland, bijna 140 uur meer dan normaal. Juni was de warmste en zonnigste maand sinds het begin van de metingen. De droogte waar men zich in de eerste drie weken zorgen om maakte, verdween al snel door regenbuien eind september.

Storm Poly, die plaatsvond op 5 juli dit jaar, was een van de meest opvallende weersextremen. Het was een van de zwaarste zomerstormen in vijftig jaar, met windstoten van 140 kilometer per uur. Het KNMI gaf zelfs code rood af. Storm Ciarán raasde begin november over Nederland en in grote delen van het land gold code oranje. Het KNMI meldt dat er geen directe link is tussen deze zomerstormen en klimaatverandering.

Wereldwijd waren er ook tal van weersextremen in 2023. Er werden recordtemperaturen en langdurige hittegolven waargenomen over de hele wereld. Daarnaast zijn zeetemperaturen zorgwekkend hoog, en worden er verontrustende berichten gedeeld over het smelten van het zeeijs op Antarctica en een snellere stijging van de zeespiegel.

De mondiale opwarming ligt momenteel op 1,4 graden ten opzichte van de pre-industriële periode. Wetenschappers waarschuwen al jaren dat door de uitstoot van broeikasgassen en de daaruit voortvloeiende opwarming van de aarde, extremen vaker zullen voorkomen.