Woningbouw in Nederland vertraagd door gebrek aan monitoring en bezwaarprocedures

Gepubliceerd op 19/12/2023 01:00 in Binnenland

Alle provincies in Nederland hebben vorig jaar afspraken gemaakt met demissionair minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting om het nijpende woningtekort aan te pakken. Er is afgesproken dat er tot en met 2030 ruim 900.000 nieuwe woningen gebouwd moeten worden, waarvan minimaal 600.000 betaalbare woningen, 290.000 voor senioren en 60.000 voor studenten.

Hoewel het al bekend was dat het aantal bouwvergunningen dit jaar sterk is gedaald, is de vraag hoe het eigenlijk staat met de voortgang van de bouw zelf. Nieuwsuur heeft aan de twaalf provincies gevraagd hoeveel concrete bouwplannen er zijn en hoeveel woningen er mogelijk al zijn opgeleverd. Het ministerie beweert dat de provincies bijhouden hoe het met de bouw staat, maar de meeste provincies geven aan dat zij niet nauwkeurig bijhouden hoeveel er wordt gebouwd en om welke categorie woningen het gaat.

Alleen Zeeland en Limburg registreren wel precies hoeveel er wordt gebouwd per categorie. Andere provincies zoals Noord-Holland, Utrecht, Friesland, Groningen, Noord-Brabant en Gelderland verwijzen naar het CBS voor een overzicht. Echter, volgens het CBS bevindt de registratie van het aantal nieuwe senioren- en studentenwoningen zich nog in de opstartfase. Daarnaast is er volgens een woordvoerder van het CBS geen opdracht om de registratie van betaalbare woningen bij te houden.

Minister De Jonge erkent dat het monitoren van de bouwvoortgang tijd kost en dat er behoefte is aan het bijhouden van een overzicht. Hij pleit voor de oprichting van een pijplijnmonitor waarin wordt bijgehouden hoeveel woningen er op een bepaalde datum in de toekomst gebouwd zullen worden.

Om de bouw van betaalbare woningen te versnellen, heeft de overheid subsidies ingezet via de Woningbouwimpuls. Sinds 2020 hebben 141 bouwprojecten in totaal 1,1 miljard euro aan subsidie ontvangen, verdeeld over verschillende rondes. Een belangrijke voorwaarde is dat de bouw op tijd begint. Nieuwsuur heeft de status opgevraagd van de bouwprojecten uit de eerste ronde, waarvan de deadline voor het starten van de bouw in september 2021 lag. Van de 27 bouwprojecten hebben 15 projecten de deadline gehaald, terwijl bij 12 projecten de bouw nog niet is begonnen.

Vertragingen worden veroorzaakt door stijgende kosten in steden zoals Leiden, Nieuwegein en Amsterdam. Daarnaast spelen langdurige bezwaarprocedures een rol bij bijna de helft van de projecten, zoals in Schiedam, Utrecht, Eindhoven en Delft. Minister De Jonge wil deze bezwaarprocedures verkorten met een nieuwe wet die de belangen van woningzoekenden beschermt.

Emeritus hoogleraar Johan Conijn en directeur van een onderzoeksbureau geeft aan dat de subsidieregeling aanvankelijk een goed idee leek, maar dat hij nu teleurgesteld is omdat bijna de helft van de projecten nog niet gestart is. Conijn stelt dat er meer gedaan moet worden om de belemmeringen in de bouw aan te pakken en dat alleen financiële steun niet voldoende is.

Minister De Jonge is het hier niet mee eens en benadrukt dat de opdracht om het woningtekort terug te dringen niets met optimisme te maken heeft. Hij geeft aan dat er hard wordt gewerkt om alle problemen in de volkshuisvesting aan te pakken. Hij roept zijn opvolger op om voort te bouwen op het gelegde fundament en continuïteit te waarborgen.