Miljoenen euro's aan elektronische componenten naar Rusland ondanks sancties

Gepubliceerd op 14/12/2023 17:00 in Binnenland

De Duitse douane heeft een inval gedaan bij het Duitse bedrijf WWSemicon, dat voor miljoenen euro's aan elektronische componenten naar het Russische elektronicaconcern Kompel exporteert. Uit onderzoek van Nieuwsuur, Monitor (Duitsland) en het Britse onderzoeksinstituut RUSI blijkt dat WWSemicon ook elektronica exporteert die op EU-sanctielijsten staat, omdat Rusland deze kan gebruiken voor wapensystemen in de oorlog tegen Oekraïne.

De Duitse autoriteiten hebben geen reden gegeven voor de inval en wilden niet reageren op de bevindingen. Uit gegevens van de Russische douane blijkt dat WWSemicon tussen maart 2022 en maart 2023 maar liefst 5367 zendingen met microchips, printplaten en andere componenten naar Rusland heeft gestuurd, met een totale waarde van ongeveer 7,2 miljoen euro. Ten minste 42 van deze zendingen bevatten producten die op de sanctielijsten staan. Kompel, het Russische elektronicaconcern, had vorig jaar een omzet van 200 miljoen euro.

Deskundigen zoals sanctie-expert Bärbel Sachs en een Litouwse douanebeambte concluderen dat verschillende zendingen hoogstwaarschijnlijk een overtreding van de sanctiewetgeving zijn. WWSemicon beweert echter "sinds lange tijd" niet meer naar Rusland te exporteren, maar geeft geen verdere toelichting op de gedetailleerde Russische douanegegevens die wijzen op de export van duizenden ladingen micro-elektronica naar Moskou.

Kompel-eigenaar Boris Rudyak geeft toe dat hij tijdens de oorlog elektronica van WWSemicon heeft ontvangen, maar ontkent dat hij producten heeft geïmporteerd die op Europese sanctielijsten staan. Hij kan geen sluitende verklaring geven voor de Russische douanegegevens die dit suggereren.

Volgens kenner van Russische inlichtingendiensten Ben de Jong kunnen bedrijven verschillende redenen hebben om de Russische overheid te voorzien van gevoelige goederen, zoals vaderlandsliefde, geldelijk gewin of dwang.

Het bedrijf WWSemicon heeft nauwe banden met Kompel. Naast het feit dat Kompel de enige bekende klant van WWSemicon is, is een van de aandeelhouders een Russische vrouw die in Nederland woont en de dochter is van Kompel-eigenaar Rudyak. Kort na de Russische inval in Oekraïne werd zij directeur van Vivid Electronics, een bedrijf met 9 miljoen euro aan bezittingen en een postbus in Duivendrecht. De eigenaar van Vivid is een Russisch bedrijf dat inmiddels niet meer bestaat en het adres deelde met Kompel in Moskou.

De producten van WWSemicon worden via een magazijn in Slowakije naar onder andere de Baltische staten verstuurd. Vanuit Litouwen gaat de export over de weg naar Moskou. Kompel ontvangt ook producten van WWSemicon via andere routes, waarbij het Hongkongse bedrijf Finder Technology een belangrijke leverancier is.

Hoewel Kompel in juli 2023 door de Verenigde Staten is gesanctioneerd vanwege de oorlog in Oekraïne, staat het bedrijf in Europa niet op de sanctielijst.

De Nederlandse fiscale opsporingsdienst FIOD en het Openbaar Ministerie geven geen commentaar op mogelijke lopende onderzoeken naar de betrokken vrouw en bedrijven.