Verkeersboetes leiden tot problematische schulden bij tienduizenden Nederlandse huishoudens

Gepubliceerd op 12/12/2023 11:00 in Binnenland

In januari dit jaar kampten bijna 125.000 huishoudens in Nederland met problematische schulden, grotendeels veroorzaakt door onbetaalde verkeersboetes van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB). Dit blijkt uit een onderzoek van de Volkskrant naar de impact van alle opgelegde verkeersboetes in de afgelopen drie jaar.

Uit het onderzoek van de krant komt naar voren dat de hoge betalingsdruk leidt tot nog grotere financiële problemen. Bovendien blijkt dat lichte verkeersovertredingen sneller stijgen dan zware overtredingen. Dit roept de vraag op of de overheid mensen in problemen brengt, aldus een schuldhulpverlener.

Een opvallende bevinding is dat een kwart van alle boetes wordt opgelegd vanwege het onverzekerd laten van auto's, motoren en bromfietsen. Dit gebeurt soms bewust, maar ook omdat mensen de maandelijkse last niet kunnen dragen. De boetes die hierop volgen na controle door de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) kunnen, na verhoging, oplopen tot 2400 euro per jaar. En de boeteaanslagen blijven maar binnenkomen.

Bij snelheidsovertredingen blijken de aanmaningen bij lichte overtredingen veel sterker te stijgen dan bij zware overtredingen (35 kilometer per uur en harder). Na een eerste herinnering stijgt de boete met 50 procent bij een lichte snelheidsovertreding, en bij een tweede herinnering verdubbelt de boete. Daarentegen stijgt een boete voor een zware verkeersovertreding in eerste instantie met slechts 20 euro, en bij een tweede aanmaning met 20 procent. Dit betekent dat na alle aanmaningen een boete voor 30 kilometer per uur te hard oploopt tot 1047 euro, terwijl een boete voor 35 kilometer per uur te hard 'slechts' 509 euro bedraagt.

Het CJIB is, na de Belastingdienst, de grootste schuldeiser in Nederland. Schuldhulpverleners geven aan dat overheidsinstanties weinig flexibiliteit tonen als het gaat om het aanpassen van betalingstermijnen. "Ze zijn harder dan particuliere incassobureaus", zegt een schuldhulpverlener tegen de Volkskrant.

Opvallend is dat de opbrengsten van de aanmaningskosten niet naar de Belastingdienst of het ministerie van Financiën gaan, maar naar het ministerie van Veiligheid en Justitie, dat verantwoordelijk is voor het CJIB. Hierdoor heeft het ministerie mogelijk belang bij verhoogde boetes, aldus de krant.

Demissionair minister van Justitie Dilan Yesilgöz erkent dat verhogingen van boetes "fors en ingrijpend" kunnen zijn. Ze voegt eraan toe dat deze verhogingen voorkomen kunnen worden door boetes op tijd te betalen of gebruik te maken van een betalingsregeling.

Jaarlijks worden gemiddeld 8 miljoen verkeersboetes uitgedeeld in Nederland. Hiervan worden 900.000 boetes niet direct betaald, waarbij in 459.000 gevallen een tweede aanmaning van het CJIB volgt. Hierdoor is het totale jaarlijkse boetebedrag gestegen van 707 miljoen naar 844 miljoen euro.

Het ministerie van Justitie heeft aangegeven dat er eind 2024 een onderzoek wordt afgerond naar de doelmatigheid van het verhogen van boetes en naar mogelijke maatregelen om de oplopende schulden te verminderen, zo meldt de Volkskrant.