Aantal openstaande asielaanvragen bij IND bereikt recordhoogte van 70.660

Gepubliceerd op 11/12/2023 20:00 in Binnenland

Het aantal openstaande aanvragen waar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) nog een beslissing over moet nemen, is gestegen tot een recordhoogte van 70.660. Hiervan zijn 26.630 aanvragen voor nareizigers. De toename van het aantal openstaande aanvragen wordt niet veroorzaakt door een stijging in het aantal asielaanvragen, maar door de langere duur van de beslissingen. Dit concludeert het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).

Tot en met november van dit jaar hebben ongeveer 45.000 mensen asiel aangevraagd, wat iets meer is dan vorig jaar, maar aanzienlijk minder dan in 2015. Desondanks is er wel sprake van een hogere piek in het najaar.

Op basis van de laatste asielprognoses van het ministerie van Justitie en Veiligheid, zal het COA op 1 januari 2025 ongeveer 96.000 opvangplekken nodig hebben. Op dit moment verblijven er ongeveer 63.000 mensen in asielopvang. Met het sluiten van een aantal noodopvanglocaties volgend jaar, moet het COA vóór het einde van volgend jaar 52.900 nieuwe opvangplekken realiseren.

Een woordvoerder van het COA wijst onder andere naar de langere beslistermijn bij de IND als oorzaak voor het hoge aantal openstaande aanvragen. Na de crisis vorige zomer is de beslistermijn verlengd van 6 naar 15 maanden. Volgens de IND duurt het nu gemiddeld een jaar voordat een aanvraag wordt afgehandeld, terwijl dit in februari van dit jaar nog 36 weken was. In 2015, toen er 60.000 asielverzoeken werden ingediend, duurde het slechts 15 weken. Op dit moment wachten bijna 5500 asielzoekers al langer dan 15 maanden.

Het aantal medewerkers bij de IND is sinds 2015 bijna verdubbeld, van 2900 naar 5739 in augustus 2023. Ondanks deze groei stelt de IND dat het niet mogelijk is om het stijgende aantal aanvragen bij te houden, zelfs niet met extra personeel. De dienst heeft de opdracht om jaarlijks over 22.000 eerste asielaanvragen te beslissen, maar in de praktijk worden er meer aanvragen behandeld.

De IND ervaart steeds complexere beleidsregels en moet beslissingen steeds gedetailleerder motiveren. In april waarschuwde de dienst al dat er beperkingen zijn aan de groei. Elk jaar worden ongeveer 180 nieuwe beslismedewerkers opgeleid, aangezien meer personeel aannemen te veel begeleiding van ervaren collega's zou vergen.

Volgens een woordvoerder zal het nog jaren duren om het huidige aantal aanvragen te verwerken, zelfs als de IND zich maximaal inzet om nieuwe medewerkers aan te trekken en op te leiden. Daarom zou het helpen als er meerjarige afspraken over stabiele financiering gemaakt kunnen worden, zodat de dienst beter kan plannen voor de toekomst.

VluchtelingenWerk Nederland geeft aan dat de problemen bij de IND niet nieuw zijn. In 2021 adviseerde onderzoeksbureau EY al dat de IND een noodplan nodig had om pieken op te vangen, maar desondanks zijn de achterstanden sindsdien blijven oplopen. In 2020 werd er een speciale 'taskforce' opgericht om de achterstanden van destijds 15.500 zaken weg te werken, wat ook lukte. Echter, inmiddels is de achterstand bijna drie keer zo groot.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft aangegeven dat er op dit moment geen plannen zijn voor een noodplan. Er zijn echter wel maatregelen genomen die genoemd worden in een Kamerbrief uit november, zoals de Bespo