President Hoge Raad uit bezorgdheid over groeiend aantal 'autonome' Nederlanders

Gepubliceerd op 02/12/2023 14:00 in Binnenland

De president van de Hoge Raad heeft alarm geslagen over het toenemend aantal Nederlanders dat zichzelf als 'autonoom' of 'soeverein' verklaart. Dit is opvallend omdat de Hoge Raad zich zelden openlijk uitlaat over maatschappelijke kwesties. President Dineke de Groot heeft ervoor gekozen om in dagblad Trouw aandacht te vragen voor de onderliggende problemen van deze burgers.

Mensen die zichzelf als 'autonoom' bestempelen, denken dat zij zich kunnen losmaken van de overheid om zo wetten en regels te ontlopen. Ze weigeren bijvoorbeeld belastingen en boetes te betalen en zijn van mening dat de overheid hun vrijheid heeft afgenomen sinds hun geboorte. Via brieven proberen zij zich te onttrekken aan instanties zoals de Belastingdienst, justitie en gemeenten. Ze willen het 'contract' met de overheid verbreken.

Ook de Hoge Raad heeft duizenden van dit soort brieven ontvangen, zo vertelt De Groot in Trouw. Inmiddels zijn er negentien verhuisdozen vol met deze brieven. Vaak gaat het om standaardformulieren die van het internet zijn gehaald en waarin verwezen wordt naar niet-bestaande instanties, zoals de Hoge Raad van de Kinderen of de Hoge Raad van de Mensenkinderen.

"Het is een opeenstapeling van nepnieuws. De brieven bleven maar binnenkomen", aldus De Groot. "We keken elkaar aan en dachten: wat gebeurt hier? En wat moeten we ermee?" Het antwoord is dat de Hoge Raad er niets mee kan doen, aangezien je je niet kunt onttrekken aan wetten, regels, zorgpremies of belastingen door simpelweg een brief te sturen.

Wel wil De Groot begrijpen waarom mensen dit doen, omdat zij vaak door desinformatie - voornamelijk online - op het verkeerde spoor zijn gezet en nu denken dat zij bijvoorbeeld geen rekeningen meer hoeven te betalen. "Het betreft voornamelijk kwetsbare burgers die alleen maar verder wegzakken in ellende op deze manier." Zij ziet de verspreiding van desinformatie dan ook als een steeds grotere bedreiging voor de democratische rechtsorde.

Door nu de noodklok te luiden, hoopt De Groot te voorkomen dat deze mensen nog verder in de schulden raken en geconfronteerd worden met deurwaarders op hun stoep. "Misschien helpt het als we luid en duidelijk aan de bel trekken, zoals nu. Dat deze mensen begrijpen dat het niet betalen van belasting echt niet de oplossing is voor hun problemen. Integendeel zelfs."

Deurwaarders merken dat steeds meer mensen zich onttrekken aan Nederlandse regels en wetten, zo vertelden zij recentelijk aan verslaggever Jeroen Gortworst:

"Het gaat om minstens tienduizend burgers die deze ideeën hebben." Ook de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) heeft eerder al haar zorgen geuit over deze groep. Volgens Trouw heeft de NCTV onlangs een bijeenkomst gehad met instanties zoals de Belastingdienst, het Openbaar Ministerie en kindermishandelingsmeldpunt Veilig Thuis om informatie uit te wisselen.

Ook de inlichtingendienst AIVD heeft eerder gewaarschuwd voor anti-institutioneel extremisme en beschouwt de 'autonomen' als onderdeel van een grotere groep mensen die tegen de overheid is of gelooft dat er een kwaadaardige elite aan de macht is. Volgens de AIVD bereidt een klein deel van de 'soevereinen' zich voor op een gewelddadige strijd.