Consumentenvuurwerk gevaarlijker bij brand dan gedacht, blijkt uit onderzoek Universiteit Twente

Gepubliceerd op 01/12/2023 14:00 in Binnenland

Uit een onderzoek van de Universiteit Twente is gebleken dat consumentenvuurwerk veel gevaarlijker is dan gedacht wanneer er brand uitbreekt op de plek waar het vuurwerk wordt opgeslagen. De onderzoekers adviseren de overheid om de regels voor opslag van 'licht' vuurwerk te herzien en om de blusinstructies voor de brandweer bij vuurwerkbranden te bekijken, aangezien deze momenteel ontoereikend zijn.

Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van de Tweede Kamer, naar aanleiding van een motie van voormalig SP-Kamerlid Leijten. Deze motie riep op tot een nieuw, onafhankelijk onderzoek naar de vuurwerkramp in Enschede in 2000, waarbij 23 doden vielen en een complete woonwijk werd verwoest. Het onderzoek omvatte ook de vuurwerkramp in Culemborg in 1991, waarbij twee doden vielen.

Gedurende een jaar analyseerden wetenschappers van de Universiteit Twente meer dan 250.000 pagina's, waaronder deels vertrouwelijke documenten die ze in hun oorspronkelijke vorm konden bekijken. Daarnaast spraken ze met diverse betrokkenen.

Volgens projectleider en hoogleraar bestuurskunde René Torenvlied toont het bijna 400 pagina's tellende onderzoek aan dat de zorgen van de Kamer "gegrond" waren. Het onderzoek van de afgelopen 35 jaar naar vuurwerk laat zien dat vuurwerkproducten onbetrouwbaar zijn en dat de gevarenclassificatie vaak niet juist blijkt te zijn. Bovendien kunnen de effecten van een brand in een vuurwerkopslag onvoorspelbaar zijn en zelfs leiden tot massa-explosies, zelfs in gaasverpakkingen die bedoeld zijn om het vuurwerk veilig te verpakken.

Het onderzoek wijst erop dat na de vuurwerkramp in Enschede strenge regels werden opgesteld voor het opslaan van zwaar, professioneel vuurwerk. Echter, het 'lichte' consumentenvuurwerk werd grotendeels buiten beschouwing gelaten, omdat dit destijds als "geen groot gevaar" werd beschouwd. Volgens de onderzoekers is dit ten onrechte. Ze schrijven in hun conclusies dat het niet uitgesloten is dat bij een vuurwerkbrand zelfs in dergelijke, relatief kleine opslagplaatsen het vuurwerk massaal kan exploderen.

Het onderzoek heeft ook aangetoond dat er problemen waren met vergunningverlening voor het opslaan van vuurwerk binnen de overheid. Hoewel de rijksoverheid vergunningen verleende aan vuurwerkbedrijven voor het werken met zwaar, professioneel vuurwerk, stond de gemeentelijke milieuvergunning deze bedrijven niet toe om het vuurwerk op te slaan. Dit creëerde volgens de onderzoekers een "ruimte" voor de bedrijven om te veel vuurwerk op te slaan.

Het gebrek aan samenwerking en toezicht tussen de Rijksoverheid en gemeenten heeft geleid tot het missen van overtredingen bij de opslag van professioneel vuurwerk, aldus projectleider Torenvlied. Pas na een langdurig conflict tussen de ministeries van Verkeer en Waterstaat en VROM werd de vergunningsproblematiek opgelost. Dit conflict heeft vooral gevolgen gehad voor de negen jaar tussen de vuurwerkrampen in Culemborg en Enschede, waarin er te weinig werd gedaan met de lessen uit de ramp in Culemborg, concluderen de onderzoekers.

Terugblik op de vuurwerkramp in Enschede:

[Terugblik op de vuurwerkramp in Enschede]