Arbeidsmigranten onmisbaar voor Nederlandse economie volgens sectoren en experts

Gepubliceerd op 27/11/2023 08:00 in Binnenland

In Nederland bestaat er een opvallende eensgezindheid tussen links en rechts als het gaat om arbeidsmigratie: het moet allemaal een tandje minder. Maar wat vinden de betrokken sectoren en arbeidsmigranten er zelf van? Om dit te achterhalen, hebben we gesproken met twee branches die sterk afhankelijk zijn van arbeidsmigratie: de logistiek, met name distributiecentra, en de glastuinbouw.

"We hebben behoorlijk wat mensen van Poolse, Bulgaarse en Hongaarse afkomst in dienst", zegt Sander Verbeek, een kweker in het Westland. "Deze medewerkers geven ook geld uit aan brood bij de bakker, wat weer in de samenleving wordt geïnvesteerd. We hebben geen probleem met arbeidsmigranten, het probleem ligt bij de huisvesting."

Volgens Jacco Vooijs van de Brancheorganisatie Glastuinbouw Nederland kan de economie in Nederland simpelweg niet functioneren zonder arbeidsmigranten: "Voordat er überhaupt gesproken wordt over een quotum, moeten we eerst goed kijken waar arbeidsmigranten werken en hoeveel we er nodig hebben. Dit betekent niet dat we niet met Nederlanders willen werken, er zijn juist veel Nederlanders actief in deze sector, maar ze moeten beschikbaar zijn."

Deskundigen stellen dat economische groei bepalend is voor migratie. "Volgens voorspellingen zal de economie de komende jaren fors groeien, terwijl onze eigen beroepsbevolking krimpt als gevolg van vergrijzing", zegt econoom Mathijs Bouman.

Het aantal arbeidsmigranten is de afgelopen jaren aanzienlijk gestegen. Bijna 400.000 arbeidsmigranten komen uit Oost- en Midden-Europa, waarvan de helft het minimumloon of iets meer verdient.

Bouman benadrukt dat er onderscheid moet worden gemaakt tussen verschillende distributiecentra. "Supermarkten moeten worden bevoorraad en dat moet vanuit Nederland gebeuren. Echter, er zijn ook internationale hubs, zoals die rondom Venlo, waarbij de toegevoegde waarde voor Nederland minder duidelijk is."

"Het is ook opvallend dat deze distributiecentra blijkbaar enkel kunnen functioneren op basis van goedkope arbeid. Dit werpt vragen op over de toegevoegde waarde en winstgevendheid. Als het alleen maar mogelijk is met lage lonen en arbeidskrachten van buitenaf, dan kunnen we ons afvragen of dit echt de pareltjes zijn van de Nederlandse economie", voegt Bouman toe.

Hoewel de economie profiteert van arbeidsmigratie, zijn de baten volgens Bouman relatief. "De winsten gaan naar de bedrijven zelf, ongeveer 2800 in totaal. De lasten, zoals CO2-uitstoot en huisvestingsproblemen, komen voor rekening van de maatschappij."

Met name in Den Haag is de situatie nijpend, waar ook veel uitzendkrachten wonen die in de kassen in het Westland werken. "Bijna één op de tien inwoners van Den Haag zijn momenteel arbeidsmigrant", zegt Martijn Balster, wethouder in Den Haag voor GroenLinks-PvdA. "De voordelen en nadelen van arbeidsmigratie zijn oneerlijk verdeeld. Een enkele werkgever maakt miljoenenwinsten dankzij goedkope arbeidskrachten, terwijl de problemen neerslaan in de kwetsbare wijken, waar mensen in matraswoningen wonen en de gevolgen voor de leefbaarheid merkbaar zijn."

Bij een van de grote distributiecentra in Venlo vertelt Peter van der Maas van logistiek bedrijf DSV dat 35 procent van hun personeel arbeidsmigrant is. "Als de politiek distributiecentra wil afschaffen, betekent dit dat de industrie zich elders in Europa zal vestigen. De vraag is of Nederland dit wil, aangezien deze sector ook bijdraagt aan onze welvaart