Onderzoek toont aan dat Amsterdamse Top600-aanpak geen effect heeft op recidive

Gepubliceerd op 17/11/2023 03:00 in Binnenland

Uit een onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) blijkt dat de Amsterdamse Top600-aanpak, bedoeld om veelplegers te helpen minder te recidiveren, niet leidt tot minder recidive. Het onderzoek, dat het eerste uitgebreide onderzoek naar de effectiviteit van de aanpak sinds de invoering ervan in 2011 is, laat zien dat de Top600-veelplegers niet minder recidiveren dan vergelijkbare veelplegers die net buiten de Top600 vallen of waarbij de aanpak nooit van start is gegaan.

De Top600 bestaat uit ongeveer 600 personen die meerdere veroordelingen op hun naam hebben staan. Sinds 2011 krijgen deze veelplegers van high impact crimes zoals woninginbraak, straatroof en zware mishandeling een persoonsgerichte en integrale aanpak. Het doel van deze aanpak is om recidive te verminderen, het toekomstperspectief te verbeteren en te voorkomen dat broertjes en zusjes van Top600-personen ook op het criminele pad belanden. Dit onderzoek heeft alleen gekeken naar het doel van recidivevermindering.

Het onderzoek bespreekt mogelijke redenen waarom de aanpak niet leidt tot minder recidive. Eén van de redenen kan zijn dat de veelplegers op de lijst mensen zijn met zware en complexe problematiek, waardoor ze moeilijk te helpen zijn. Ze kampen met psychische problemen, verslaving, dakloosheid en schulden. Daarnaast wordt opgemerkt dat veel mensen op de lijst weinig motivatie hebben om hun gedrag aan te passen of dat ze daar de capaciteit niet voor hebben, bijvoorbeeld door licht verstandelijke beperkingen. Het onderzoek suggereert dat het doel van recidivevermindering mogelijk te hoog gegrepen is voor een groot deel van de groep, maar dat de aanpak wellicht wel effect heeft op een bepaalde subgroep.

Daarnaast lijkt het erop dat de begeleiders binnen de aanpak, de 'regisseurs', steeds minder mogelijkheden hebben om de veelplegers toekomstperspectief te bieden, met name op het gebied van wonen en zorg. Dit maakt het moeilijker om de veelplegers te motiveren om hun leven te verbeteren vanuit een stabiele leefsituatie.

De gemeente Amsterdam reageert teleurgesteld op de conclusie van het onderzoek, omdat het terugdringen van recidive één van de doelstellingen van de Top600-aanpak is. De gemeente wil in gesprek met partners die meewerken aan de aanpak om te bespreken hoe ze verder kunnen gaan, waar verbeterpunten liggen en of er aanvullend onderzoek nodig is. Het WODC adviseert om onafhankelijk onderzoek te doen naar de effectiviteit van de aanpak, om onder andere te bepalen of de aanpak wel effectief is voor het bereiken van de andere twee doelen.

Totdat er meer duidelijkheid is, raden de onderzoekers aan om de aanpak niet verder uit te breiden.