Hoge Raad beoordeelt huwelijksbeleid Curaçao en Aruba

Gepubliceerd op 10/11/2023 22:00 in Binnenland

Het burgerlijk huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht op de Caribische eilanden Curaçao en Aruba is onderwerp van een juridische strijd. Vandaag vond de laatste mondelinge cassatiebehandeling bij de Hoge Raad in Den Haag plaats, waarbij belanghebbenden hun getuigenis konden afleggen. De uitspraak van de Hoge Raad zal beoordelen of de rechters in hoger beroep in Willemstad vorig jaar wel volgens de juiste richtlijnen hebben geoordeeld.

Op 1 april 2001 opende Nederland het burgerlijk huwelijk voor partners van hetzelfde geslacht, en vanaf 10 oktober 2012 gold dit ook voor de eilanden Bonaire, Saba en Sint-Eustatius. Deze drie eilanden vallen direct onder Haags gezag. De overige eilanden in het koninkrijk, Sint-Maarten, Aruba en Curaçao, hebben hun eigen autonome wetgeving en rechtspraak.

Het burgerlijk wetboek van Curaçao en Aruba stelt momenteel dat het huwelijk alleen mogelijk is tussen een man en een vrouw. Mensenrechtenorganisaties betogen dat deze bepaling in strijd is met de grondwet van de eilanden. De rechters in Willemstad hebben dit standpunt twee keer bevestigd, zowel in eerste aanleg als in hoger beroep. Bovendien oordeelde het hof dat er geen nieuwe wetgeving nodig was, aangezien de ambtenaar van de burgerlijke stand op Aruba en Curaçao volgens het discriminatieverbod in de grondwet moet meewerken aan een huwelijk tussen twee personen van gelijk geslacht door de benodigde aktes op te maken.

Echter, politici en kerkleiders op beide eilanden hebben zich fel verzet tegen deze uitspraak, onder verwijzing naar Bijbelse en culturele argumenten. Het hof heeft echter bepaald dat godsdienstige overtuigingen geen rol mogen spelen in het opleggen van normen en waarden aan anderen. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens heeft eveneens geoordeeld dat het homohuwelijk niet verplicht is en geen discriminatie vormt, maar wel dat landen een alternatief moeten bieden als ze het huwelijk niet openstellen, zoals een geregistreerd partnerschap.

Aruba heeft inmiddels een partnerschapsregeling geïmplementeerd, hoewel deze niet dezelfde rechten biedt als het huwelijk. Uit de behandeling van vandaag bleek dat Aruba minder weerstand heeft tegen het openstellen van het huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht dan Curaçao. Het is met name de weg naar deze verandering die voor problemen zorgt.

Beide eilanden zijn van mening dat het hof in Willemstad zich als wetgever heeft gedragen door te beslissen dat een wetswijziging niet nodig is om ambtenaren van de burgerlijke stand te verplichten mee te werken aan een huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht. De beslissing van de Hoge Raad zal duidelijkheid scheppen over deze juridische opvatting.

Het schriftelijke advies van de advocaat-generaal van de Hoge Raad wordt op 19 januari verwacht, waarna de uitspraak eind februari of begin maart zal volgen.