Premies zorgverzekering stijgen minder dan verwacht; vrije artsenkeuze onder druk

Gepubliceerd op 10/11/2023 12:00 in Binnenland

De premies voor de basisverzekering van de zorg stijgen minder dan verwacht, zo blijkt uit recente cijfers. Het kabinet had op Prinsjesdag rekening gehouden met een stijging van 12 euro per maand, maar dit blijkt mee te vallen. Bij de vier grote verzekeraars stijgen de premies nu tussen de 5 en 8,50 euro.

Gezondheidseconoom Xander Koolman van de Vrije Universiteit in Amsterdam heeft een verklaring voor deze meevaller. Hij denkt dat de premies van het afgelopen jaar achteraf gezien hoger waren dan nodig. Dit betekent dat de verzekeraars meer winst hebben gemaakt dan verwacht en dat de premies dit jaar dus minder hoeven te stijgen.

Desondanks gaan de premies wel omhoog. De belangrijkste oorzaak hiervoor is de stijging van de loonkosten. Het zorgpersoneel heeft in oktober een loonsverhoging van 5 procent gekregen en zal volgend jaar nog twee keer 5 procent extra ontvangen. Aangezien de arbeidskosten het grootste deel van de zorgkosten vormen, leidt deze stijging tot een verhoging van de premies.

Opvallend is dat meerdere verzekeraars geen restitutiepolis meer aanbieden. Een restitutiepolis geeft verzekerden de vrijheid om zelf een ziekenhuis of zorgverlener te kiezen, zelfs als de verzekeraar daar geen contract mee heeft. Deze behandelingen worden dan volledig vergoed. DSW en Stad Holland hebben aangegeven dat vooral de hoge vergoedingen in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) tot "enorme" kostenstijgingen leiden. Restitutie-verzekerden moeten altijd het maximumtarief vergoeden in de ggz.

Met name in de ggz is de vrije artsenkeuze een gevoelig onderwerp. Patiënten bouwen een vertrouwensrelatie op met hun psychiater. Als deze behandeling niet volledig of gedeeltelijk wordt vergoed omdat de psychiater geen contract heeft met de verzekeraar, staan patiënten voor een moeilijke keuze. Vooral minder vermogende patiënten kunnen zich genoodzaakt voelen om over te stappen naar een andere verzekeraar.

Al met al blijkt dat de premiestijging voor de basisverzekering in Nederland minder hoog is dan aanvankelijk werd verwacht. Dit komt doordat de premies van vorig jaar hoger waren dan nodig, waardoor verzekeraars meer winst hebben gemaakt. Desondanks stijgen de premies wel, voornamelijk door de stijging van de loonkosten in de zorgsector. Daarnaast is het opvallend dat meerdere verzekeraars geen restitutiepolis meer aanbieden, met name vanwege de hoge kosten in de geestelijke gezondheidszorg. Dit legt druk op de vrije artsenkeuze, wat vooral voor minder vermogende patiënten problematisch kan zijn.