Toegenomen belangstelling voor Kristallnachtherdenking in Nederland door oorlog tussen Israël en Hamas

Gepubliceerd op 09/11/2023 08:00 in Binnenland

De oorlog tussen Israël en Hamas heeft ook in Nederland gevolgen. Betrokken instanties laten weten dat sommige moslims en Joden in Nederland zich sinds het uitbreken van de oorlog onveiliger voelen. Daarnaast heeft de actuele situatie ook zijn uitwerking op de herdenkingen van Kristallnacht, die vandaag 85 jaar geleden plaatsvond. Op sommige plaatsen is de belangstelling groter dan ooit, terwijl op andere plekken het programma (deels) wordt aangepast.

De Nationale Kristallnachtherdenking vindt vanavond plaats in de Portugese Synagoge in Amsterdam. De belangstelling voor deze herdenking is enorm. Dave Heilbron, ceremoniemeester bij de herdenking, vertelt: "Het aantal aanmeldingen is nog nooit zo groot geweest. Helaas konden we niet meer mensen toelaten. Vanwege de veiligheid kun je mensen niet laten staan." De oorlog tussen Israël en Hamas heeft een grote invloed op de belangstelling. Mensen willen de Joodse Nederlanders steunen in deze tijd van dreigingen en oorlog.

Ook de komst van vicepremier Kaag speelt een rol bij de toegenomen belangstelling. Heilbron legt uit: "We hebben haar maanden geleden al uitgenodigd, deels omdat ze vicepremier is, maar ook vanwege haar persoonlijke situatie, met de bedreigingen aan haar adres en haar man die Palestijns is. Dat onderwerp is nu alleen maar urgenter geworden." Daarnaast zullen de ambassadeurs van Israël en de VS ook aanwezig zijn bij de herdenking. De beveiliging is flink opgeschroefd, waarbij alle aangemelde personen gecontroleerd worden. De marechaussee en politie zullen ook aanwezig zijn.

Naast Amsterdam vinden er ook in andere steden herdenkingen plaats. In het Vrijheidsmuseum Groesbeek is er dit jaar meer animo dan in andere jaren. Museumdirecteur Wiel Lenders vertelt: "De afgelopen twintig jaar was er altijd veel belangstelling voor deze herdenking, maar dit jaar was de zaal in twee dagen uitverkocht. Je merkt dat de actuele situatie mensen beweegt." Lenders benadrukt echter dat de dramatische gebeurtenissen in het Midden-Oosten nu en de Holocaustgeschiedenis van toen totaal onvergelijkbaar zijn. Het moet nu alleen gaan over Kristallnacht. Over een paar weken zal er een debat worden gehouden over de actuele situatie en mogelijke vreedzame oplossingen.

In het Vrijheidsmuseum zal journalist Frits Barend vanavond als hoofdgast en spreker optreden. Hij zal het verhaal vertellen van zijn familie tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. In Utrecht vindt vanavond een herdenking plaats bij het Joods monument. Ook daar is de belangstelling toegenomen. Organisator Joop Spoor brengt naar voren: "Ik word er vaker over aangesproken dan in voorgaande jaren. Het is natuurlijk wel de vraag hoeveel mensen er daadwerkelijk komen, maar zeker vanuit de Joodse gemeenschap verwacht ik een grotere opkomst." Ook buiten de gemeenschap staat het onderwerp vanwege de actualiteit nadrukkelijker op de agenda. Raadsleden zullen aanwezig zijn bij de herdenking, iets wat bij eerdere edities niet zo was.

Aanpassingen in het programma zijn ook te zien in andere steden vanwege de oorlog. In Breda duurde het programma rondom de Kristallnachtherdenking dit jaar vier dagen in plaats van één. De herdenking die vanavond in het Wilhelminapark gepland stond, gaat echter niet door. Dit komt doordat de Joodse gemeenschap heeft aangegeven zich niet prettig te voelen bij het herdenkmoment in het park. Paul Kools van de organisatie benadrukt dat er geen verdere aanleiding zoals concrete dreiging is. In Groningen werd een