Mark Rutte overweegt internationale baan als NAVO-topman

Gepubliceerd op 04/11/2023 22:00 in Binnenland

Vrijwel niemand was verbaasd toen demissionair premier Mark Rutte in een radio-interview aangaf wel iets te voelen voor een internationale baan, zoals topman van de NAVO. Het nieuws verspreidde zich snel over de hele wereld en volgens de goed geïnformeerde website Politico is Rutte op dit moment zelfs favoriet om de nieuwe NAVO-topman te worden.

De timing van Ruttes ontboezeming heeft zowel binnenlandse als internationale redenen. De VVD-partij ziet dit als een positief punt voor hun verkiezingscampagne. "Dit biedt ruimte aan Yesilgöz, want Rutte wil naar het buitenland. En daarnaast laat hij zien hoeveel belangrijke mensen er bij de VVD betrokken zijn", aldus een bron binnen de partij.

In het interview sprak Rutte over drie mogelijke internationale banen. De functie van voorzitter van de Europese Raad zag hij als een parttimefunctie en niet interessant genoeg. De positie van voorzitter van de Europese Commissie is al bezet. Blijft over: secretaris-generaal van de NAVO.

Bronnen binnen het militaire bondgenootschap geven aan dat het nog te vroeg is voor lobbyactiviteiten. De huidige NAVO-topman, Jens Stoltenberg, vertrekt pas in oktober 2024. De verwachting is dat zijn opvolger komende zomer bekend wordt gemaakt, in aanloop naar het 75-jarig jubileum van de NAVO. Het benoemingsproces vindt plaats achter gesloten deuren, zonder formele procedure.

Ruttes ambitie heeft de aandacht getrokken in het NAVO-hoofdkantoor in Brussel. "Mensen vinden het interessant dat hij zich nu naar voren schuift als serieuze kandidaat", zegt een medewerker. "De race is echt begonnen." Een andere NAVO-bron geeft aan dat het te vroeg is om nu al conclusies te trekken, maar dat Rutte geen blufpoker speelt. Hij heeft vertrouwen in zijn kansen.

Volgens ingewijden kan Rutte rekenen op steun van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Zelfs de Verenigde Staten hebben al twee keer contact met hem opgenomen. Zijn langdurige premierschap binnen de Europese Unie heeft ervoor gezorgd dat hij veel mensen kent, maar nog niet iedereen. In Amerika moet Rutte werken aan zijn naamsbekendheid, volgens Politico. Zo herinnerde de invloedrijke Republikeinse senator Mitt Romney zich niet of hij Rutte ooit had ontmoet.

Rutte heeft zich na de inval in Oekraïne bewezen als een trouwe bondgenoot van het land. Hij pleitte al snel voor het sturen van tanks en gevechtsvliegtuigen. Hierdoor zou Rutte acceptabel kunnen zijn voor Polen en de Baltische staten als NAVO-topman.

Er zijn echter twee punten die in het nadeel van Rutte kunnen werken. Nederland voldoet nog steeds niet aan de NAVO-norm van 2 procent van het bruto binnenlands product voor defensie, hoewel het land hier volgend jaar wel dichtbij komt. Bovendien is Rutte een man, terwijl velen geloven dat het bondgenootschap behoefte heeft aan een vrouwelijke leider.

Tijdens het radio-interview gaf Rutte aan dat het onwaarschijnlijk was dat hij de baan zou krijgen vanwege vrouwelijke concurrenten. Deense premier Mette Frederiksen zou in de race zijn, evenals de Estse premier Kaja Kallas. De naam die echter het meest genoemd wordt, is die van de Duitse Ursula von der Leyen, de huidige voorzitter van de Europese Commissie.

Binnen de NAVO worden de kansen van de eerste twee concurrenten niet hoog ingeschat. Een Scandinavische secretaris-generaal, na Stoltenberg en zijn voorganger Rasmussen, zou geen goede keuze zijn. Bovendien voldoet Denemarken niet aan de tweeprocentsnorm voor defensie. Estland voldoet wel aan deze norm