Nederlandse voetballer en Brits parlementslid ontslagen vanwege controversiële leus "Van de rivier tot de zee, Palestina zal vrij zijn"

Gepubliceerd op 04/11/2023 14:00 in Binnenland

Gisteravond werd bekend dat de Nederlandse voetballer Anwar El Ghazi is ontslagen door zijn club FSV Mainz 05 vanwege het gebruik van de leus "From the river to the sea, Palestine will be free" (Van de rivier tot de zee, Palestina zal vrij zijn). Ook het Britse parlementslid Andy McDonald werd deze week geschorst door Labour na het gebruik van dezelfde woorden in een toespraak bij een pro-Palestijnse demonstratie.

Deze leus heeft al wekenlang tot verdeeldheid geleid in verschillende landen. In de Nederlandse Tweede Kamer is er een motie aangenomen waarin de meerderheid besloot dat deze leus een oproep tot geweld is. Dit heeft geleid tot het projecteren van de tekst op het Mauritshuis en tot een aanvaring in de Amsterdamse gemeenteraad.

De letterlijke betekenis van de leus verwijst naar het hele gebied waar Israël en de Palestijnse gebieden zich bevinden, van de rivier de Jordaan tot aan de Middellandse Zee. Deze leus wordt al sinds de jaren 60 gebruikt, toen de PLO van Yasser Arafat werd opgericht. De PLO is een koepel van groeperingen die streven naar een Palestijnse staat. De betekenis van de slogan wordt echter verschillend geïnterpreteerd door verschillende partijen.

Volgens Midden-Oostendeskundige Erwin van Veen van Instituut Clingendael moet men voor de vroegste interpretatie van de leus kijken naar de situatie van de Palestijnen in de jaren 60. Na de oprichting van de staat Israël in 1948 werden veel Palestijnen verdreven van hun land of leefden onder Israëlisch of ander buitenlands gezag. Na de Zesdaagse Oorlog van 1967 kwamen de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever, Gaza en in Oost-Jeruzalem onder Israëlische militaire bezetting te leven. Voor de PLO weerspiegelde de leus "Palestine will be free" hun wens om terug te keren naar de tijd voor 1948 en opnieuw vrij te zijn.

De PLO stond aanvankelijk gewapend verzet voor, maar riep later op tot een Arabisch-Joodse staat waarin Joden en Palestijnen vreedzaam zouden samenleven en steunde uiteindelijk een tweestatenoplossing. Hamas heeft de leus later geadopteerd en bleef lang tegen een tweestatenoplossing. Het gebruik van de leus door Hamas en Hezbollah heeft ervoor gezorgd dat de leus onaanvaardbaar is geworden voor veel mensen, zoals ook aangegeven door de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema.

Vanuit Israëlisch perspectief wordt de leus geïnterpreteerd als een oproep tot de totale verwijdering van Israëliërs van het grondgebied tussen de rivier en de zee. Dit baart Joodse en pro-Israëlische organisaties grote zorgen, aangezien Hamas en Hezbollah hebben aangetoond dat zij vinden dat er tussen de rivier en de zee geen ruimte is voor Joden.

De Nederlandse politiek is het eens met deze interpretatie en heeft uitgesproken dat de leus een oproep tot geweld is en de vernietiging van Israël propageert. Dit heeft geleid tot bezorgdheid over de beeldvorming en de invloed van sociale media, waar zowel Israëlische als Palestijnse accounts hun narratieven verspreiden.

Het is belangrijk om te beseffen dat er diepgewortelde angsten en sentimenten bestaan aan beide kanten van het conflict. Palestijnen en Israëliërs zien elkaar vaak als een existentiële bedreiging. Hoewel Israël een sterk leger heeft en momenteel geen existentiële dreiging ervaart, wijzen deskundigen erop dat de beeldvorming en interpretatie van beide perspectieven een rol spelen in het conflict.

Het is nu aan de rechter om te be