Grote provincies ondervertegenwoordigd op kieslijsten Tweede Kamerverkiezingen

Gepubliceerd op 02/11/2023 20:00 in Binnenland

Uit een analyse van de kieslijsten voor de aankomende Tweede Kamerverkiezingen op 22 november blijkt dat de provincies Noord-Brabant en Gelderland in verhouding tot het aantal inwoners te weinig kandidaten leveren. Dit blijkt uit een analyse die de NOS heeft gemaakt. In Noord-Brabant woont bijna 15 procent van de Nederlandse bevolking, maar slechts 8,8 procent van de kandidaten komt uit deze provincie. Gelderland, dat 12 procent van de bevolking vertegenwoordigt, is sterk ondervertegenwoordigd met slechts 7,1 procent van de kandidaten.

Op de 18 geanalyseerde kieslijsten staan in totaal 354 kandidaten. Van hen zijn 135 vrouwen (38 procent), 215 mannen (61 procent) en vier personen identificeren zich als non-binair (1 procent). De VVD heeft de meest vrouwelijke lijst met 13 vrouwen in de top-20, inclusief lijsttrekker Dilan Yesilgöz. GroenLinks/PvdA volgt met 12 vrouwen. Ook BBB en CDA hebben net iets meer vrouwen dan mannen op hun lijsten. Bij Volt en NSC zijn de aantallen gelijk; zij hebben 10 mannen en 10 vrouwen. Zoals te verwachten, bestaat de lijst van de SGP alleen uit mannen, maar 50plus blijft daar niet ver bij achter.

Daarentegen levert de provincie Zuid-Holland veel meer kandidaten dan op basis van het inwonertal te verwachten zou zijn. Dit komt doordat veel beroepspolitici en hun medewerkers die zich nu verkiesbaar stellen in of rondom Den Haag wonen.

Hoewel BBB bij de Provinciale Statenverkiezingen een overwinning behaalde, heeft dit zich nog niet vertaald in een merkbare emancipatie van het platteland. Slechts 3,4 procent van de kandidaat-Kamerleden woont op het platteland, terwijl bijna 17 procent van de bevolking daar leeft. Daarentegen woont 72 procent van de kandidaten in (zeer) sterk stedelijke gebieden.

Toch neemt de dominantie van de Randstad op de kieslijsten langzaam af. Twee jaar geleden kwam nog 62 procent van de kandidaten uit Noord-Holland, Zuid-Holland of Utrecht, terwijl dit percentage nu gedaald is naar 54 procent.

Op de lijsten van Forum voor Democratie en de Partij voor de Dieren komen de meeste kandidaten uit de Randstad, met 15 kandidaten uit een van de Randstadprovincies in de top-20. Echter, Bij1 is nog meer op de Randstad georiënteerd, aangezien slechts drie van hun veertien kandidaten buiten de Randstad wonen. Bij 50Plus is het aantal kandidaten uit de Randstad het kleinst.

Wat betreft de spreiding van kandidaten uit verschillende provincies, zijn de ChristenUnie, het CDA en BBB het meest gespreid. Alle drie de partijen hebben kandidaten uit elke provincie, met uitzondering van Flevoland. Bij Forum voor Democratie en Bij1 komen de kandidaten slechts uit vijf provincies, waarbij de helft van de eerste twintig kandidaten van Forum voor Democratie in Noord-Holland woont.

Gemiddeld genomen zijn de kandidaat-Kamerleden 43 jaar oud. Bij1 heeft met een gemiddelde leeftijd van 31 jaar de jongste kieslijst, terwijl Volt met een gemiddelde leeftijd van 33 jaar vorige keer nog de jongste was.

Bijna 60 procent van de kandidaten is al actief in de politiek. Zo staan er 91 zittende Tweede Kamerleden in de top-20 van de kieslijsten. GroenLinks/PvdA heeft 14 Kamerleden in de top-20, wat begrijpelijk is gezien de fusie van de twee fracties. D66 biedt aan 13 zittende Kamerleden een prominente plek op de lijst.

Daarnaast zijn er ook ministers