Afname gewone zeehonden in Waddenzee zorgt voor zorgen onder onderzoekers

Gepubliceerd op 02/11/2023 04:00 in Binnenland

Afgelopen jaar is het aantal gewone zeehonden in de Waddenzee opnieuw afgenomen, wat al het derde opeenvolgende jaar is. Onderzoekers, waaronder die van Wageningen Marine Research, hebben 4 procent minder dieren geteld dan in 2022. Op basis van deze tellingen concluderen zij dat de zeehondenpopulatie krimpt. De oorzaak van deze afname is echter nog onbekend.

In de Nederlandse kustgebieden leven twee soorten zeehonden: de gewone en de grijze zeehond. Volgens de onderzoekers is het moeilijker om de ontwikkeling van het aantal grijze zeehonden vast te stellen, omdat hun leefgebied minder afgebakend is.

Elk jaar vernieuwen gewone zeehonden in augustus hun vacht en moeten ze daarvoor op het droge liggen. Tijdens deze periode tellen onderzoekers in Nederland, Duitsland en Denemarken het aantal dieren in het internationale Waddenzeegebied. Dit jaar bedroeg het totale aantal 22.621 exemplaren, waarvan 6.706 in Nederland.

Zeehondenonderzoeker en -teller Sophie Brasseur van Wageningen Marine Research noemt dit duidelijk een trend. Na het verbod op de jacht groeide de populatie lange tijd. Sinds 2013 was het aantal gewone zeehonden stabiel, maar de laatste drie jaar zien we steeds een afname: eerst met 4 procent in 2021, daarna met 10 procent in 2022 en nu weer met 4 procent.

Opmerkelijk genoeg was het aantal zeehondenpups dit jaar hoger dan vorig jaar. In het Waddengebied van Nederland tot en met Denemarken telden de onderzoekers 9.334 pups van gewone zeehonden, wat 10 procent meer is dan het voorgaande jaar. Brasseur merkt op dat het aantal pups de afgelopen jaren sowieso relatief hoog is geweest.

Toch verwacht Brasseur niet dat dit de negatieve trend zal keren. Ze maakt zich juist zorgen dat de populatie krimpt, terwijl er zoveel jonge dieren worden geboren. Dit betekent dat er dit jaar meer dan 10.000 dieren zijn gestorven. Hoewel de volwassen vrouwtjes blijkbaar genoeg voedsel kunnen vinden om pups voort te brengen, vraagt zij zich af hoeveel van deze jonge dieren overleven.

Het internationale onderzoeksteam noemt verschillende mogelijke verklaringen voor de afname. Het leefgebied van de zeehonden kan achteruit zijn gegaan en verstoringen, zoals windmolenparken en toegenomen scheepvaart, kunnen ook een rol spelen.

Brasseur zou graag zenders in de vacht van enkele zeehonden willen plaatsen om te begrijpen wat er aan de hand is. In 2010 werden er 150 gewone zeehonden in de Eems gezenderd. Destijds waren er nog nauwelijks windmolenparken in hun leefgebied, dus zij wil de resultaten van toen vergelijken met recentere gegevens. Hebben de dieren hun gedrag veranderd? Zwemmen ze bijvoorbeeld door de windmolenparken heen, of moeten ze eromheen zwemmen om ze te vermijden?

Daarnaast wil Brasseur meer inzicht krijgen in welke dieren er sterven. De tellingen worden momenteel vanuit een vliegtuig gedaan, maar daarbij is het lastig om de grootte van de zeehonden te bepalen. Door met een drone over de zandplaten te vliegen, kunnen ze de grootte beter inschatten en de leeftijdsopbouw van de populatie beter in kaart brengen. Dit zal ook helpen om beter te zien welke dieren er ontbreken. Het belangrijkste is echter om het mechanisme achter de afname te ontdekken.