Gemeenten realiseren nauwelijks nieuwe woonwagenstandplaatsen ondanks richtlijnen van de overheid

Gepubliceerd op 23/10/2023 19:00 in Binnenland

Uit een onderzoek dat demissionair minister De Jonge naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, blijkt dat gemeenten de afgelopen jaren nauwelijks nieuwe standplaatsen voor woonwagens hebben gerealiseerd. Ondanks nieuwe richtlijnen van de rijksoverheid zijn er tussen 2020 en eind 2022 slechts 49 nieuwe standplaatsen bijgekomen in heel Nederland. Het tekort aan standplaatsen lijkt dan ook nog lang niet opgelost.

Sinds 2018 geldt er een nieuw 'beleidskader' voor woonwagenstandplaatsen, waarin gemeenten onder andere verplicht worden om voldoende standplaatsen te realiseren. Dit beleid is ontstaan na een kritisch rapport van de Nationale ombudsman over het 'uitsterfbeleid' van veel gemeenten. Dit beleid hield in dat vrijgekomen standplaatsen niet meer gebruikt werden voor woonwagens. De ombudsman noemde dit discriminerend en het College voor de Rechten van de Mens stelde dat het Rijk, lokale overheden en woningcorporaties niet alleen verplicht zijn de cultuur van woonwagenbewoners te beschermen, maar ook te faciliteren.

Op verzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken is voor de derde keer onderzocht hoe het aantal standplaatsen zich ontwikkelt. Adviesbureau Companen heeft geconcludeerd dat er eind 2022 in totaal 9364 woonwagenplaatsen waren in Nederland, 49 meer dan twee jaar eerder. Ook bij de vorige inventarisatie in 2020 was er nauwelijks sprake van een stijging. Tussen 2018 en 2020 zijn er per saldo slechts 26 nieuwe plaatsen bijgekomen.

Uit het onderzoek blijkt dat gemeenten verschillende obstakels ervaren bij het realiseren van nieuwe standplaatsen. Zo hebben ze moeite met het vinden van geschikte locaties en geven ze aan dat ze niet genoeg personeel hebben en dat de exploitatie van woonwagenstandplaatsen niet rendabel genoeg is.

Sabina Achterbergh van Woonwagenbelangen Nederland vindt dat het beleid voor woonwagenlocaties momenteel te vrijblijvend is. Ze roept de landelijke overheid op om de regie te nemen en wettelijk vast te leggen hoeveel standplaatsen er op welk moment gerealiseerd moeten zijn. Daarnaast pleit ze ervoor dat het ministerie locaties kan aanwijzen voor woonwagenstandplaatsen.

Het precieze tekort aan woonwagenstandplaatsen blijft onduidelijk, aangezien dit niet is onderzocht door onderzoeksbureau Companen. Woonwagenbelangen Nederland schat het tekort op ruim 8500 standplaatsen en pleit voor onafhankelijk onderzoek hiernaar.

Demissionair minister De Jonge schrijft in een Kamerbrief dat veel gemeenten wel de ambitie hebben om het aantal woonwagenplekken uit te breiden. Er zouden ten minste 98 gemeenten plannen hebben om de komende jaren nieuwe standplaatsen toe te voegen. In totaal gaat het volgens De Jonge om 1028 plaatsen tot 2030.