Rijstteelt in Nederland mislukt, maar experiment gaat door

Gepubliceerd op 11/10/2023 13:00 in Binnenland

In Oud Ade bij Leiden is het rijstveld dat afgelopen voorjaar werd aangelegd helaas geen succes gebleken. Het veld heeft niet de verwachte oogst van vijfenzeventig kilo risotto opgeleverd. Volgens onderzoekers is de mislukking te wijten aan een koude periode eind juli, waardoor de bestuiving van de rijstplanten niet goed heeft plaatsgevonden. Hoewel de rijstplanten gedurende de hele zomer goed groeiden en er geen plagen waren, bevatten ze bijna geen rijstkorrels.

Het experiment van de universiteiten van Leiden en Wageningen had als doel om te kijken of rijstteelt een duurzaam alternatief kan zijn voor melkveehouderij in veenweidegebieden. In deze gebieden is het grondwaterpeil jarenlang verlaagd, wat heeft geleid tot bodemdaling en de uitstoot van veel CO2. Voor rijstteelt is juist een verhoging van het waterpeil nodig. De onderzoekers willen onderzoeken of rijstteelt kan leiden tot een afname van de uitstoot, een stop van de bodemdaling en een toename van de biodiversiteit.

Boer Sander Roeleveld, die betrokken is bij het experiment, betreurt de mislukte oogst. Hij legt uit dat de rijst in eerste instantie goed groeide, maar dat de bloemen niet op het juiste moment zijn opengegaan voor bestuiving. Hierdoor zijn bijna alle planten leeg gebleven.

De geteste rijst is een Italiaanse risottorijst die ook in Zwitserland wordt verbouwd. Hoewel er nog geen risotto op het bord ligt, heeft het experiment wel veel nieuwe kennis opgeleverd voor onderzoeker Tom Schut van de Universiteit Wageningen. Hij geeft aan dat ze op zoek moeten naar andere soorten rijst, bijvoorbeeld uit Korea of het noorden van Japan, waar vergelijkbare daglengtes en koude periodes voorkomen.

Met de recente klimaatscenario's van het KNMI, waarin Nederland te maken krijgt met nattere winters, zwaardere buien en drogere zomers, denkt Schut dat rijst een geschikte gewas is. Rijst biedt de mogelijkheid om wateropslag in de winter te realiseren en gedijt goed bij hete zomers.

Naast het verminderen van klimaatverandering is een ander doel van het experiment het vergroten van de biodiversiteit. Naast de rijstplanten heeft boer Roeleveld verschillende soorten eetbare planten en kruiden geplant. Dit heeft gezorgd voor een toename in biodiversiteit, met onder andere libellen, insecten en kikkers. Roeleveld benadrukt dat het systeem goed functioneert en dat er geen luizen of andere plagen waren op de rijst, dankzij de aanwezige biodiversiteit.

Ondanks de mislukte oogst, zetten de onderzoekers het experiment voort. Boer Roeleveld heeft al vier nieuwe stukken veengrond afgegraven waar komend voorjaar vier andere soorten rijst kunnen worden getest. Hij is optimistisch en hoopt volgend jaar vier soorten risotto en rijst voor het hele dorp te kunnen produceren.