Opkomst vrijwilligers bij hartstilstanden neemt toe, maar regionale verschillen blijven bestaan

Gepubliceerd op 09/10/2023 10:00 in Binnenland

Noodoproepen om vrijwilligers te mobiliseren bij een hartstilstand leiden steeds vaker tot resultaat, zo blijkt uit cijfers van HartslagNu, de organisatie die zich bezighoudt met de verspreiding en het gebruik van AED's. In 2020 kwam bij ruim 80 procent van de oproepen een vrijwilliger opdagen om een Automatische Externe Defibrillator (AED) te bedienen. Dit is een stijging ten opzichte van 2019, toen slechts 60 procent van de oproepen succesvol was.

Een AED is een draagbaar apparaat dat bij een hartstilstand het hartritme kan herstellen. Het is essentieel om een AED zo snel mogelijk in te zetten om de overlevingskans te vergroten. De voorkeur gaat uit naar burgerhulpverleners die bekwaam zijn in reanimatie en enige ervaring hebben met het bedienen van een AED. Deze vrijwilligers zijn ingeschreven bij HartslagNu en kunnen opgeroepen worden bij noodsituaties. Momenteel zijn er ongeveer 235.000 van deze vrijwilligers geregistreerd.

Op regionaal niveau zijn er echter nog steeds verschillen. In de grote steden is het aantal succesvolle oproepen over het algemeen lager. In Amsterdam bijvoorbeeld verschijnt slechts bij 64 procent van de oproepen een vrijwilliger. Ook Den Haag en Rotterdam scoren laag, met respectievelijk 71 procent. Dit patroon is ook zichtbaar op provinciaal niveau, waar Noord- en Zuid-Holland het laagste opkomstpercentage hebben, terwijl Limburg, Overijssel, Gelderland en Utrecht boven de 90 procent scoren.

Wat betreft de beschikbaarheid van AED's verdeeld over het land, blijkt uit een analyse van de locaties van de 25.840 geregistreerde AED's dat 15,6 miljoen Nederlanders binnen een straal van 500 meter van een AED wonen, zoals de norm van de Hartstichting voorschrijft. Er zijn echter grote verschillen per gemeente. Zo hebben bijvoorbeeld in Landsmeer slechts 52 procent van de inwoners een AED binnen 500 meter, terwijl dit percentage in elf gemeenten boven de 99 ligt. Op provinciaal niveau scoort Friesland het slechtst en Zuid-Holland het best wat betreft het percentage inwoners dat binnen 500 meter van een AED woont.

Om de opkomstcijfers verder te verhogen, moeten er meer vrijwilligers worden aangetrokken. Gemiddeld worden er in Nederland bijna 3000 burgerhulpverleners per dag opgeroepen. In stedelijke gebieden is de norm dat er binnen een straal van twee kilometer rond het slachtoffer 100 vrijwilligers worden opgeroepen, waarvan er vijf ter plaatse moeten komen. In landelijke gebieden ligt de norm op 60 vrijwilligers binnen twee kilometer. Landelijk gezien zijn er bij 81 procent van de AED's minimaal 60 vrijwilligers beschikbaar. In bijna 20 procent van de AED's geldt echter het tegenovergestelde. Op provinciaal niveau zijn er aanzienlijke verschillen, waarbij Friesland het laagste percentage heeft (minder dan 60 procent) en Zuid-Holland het hoogste (93 procent). Op gemeentelijk niveau zijn er vijf gemeenten waar geen enkele AED minimaal 60 vrijwilligers heeft, waaronder Schiermonnikoog, Terschelling, Vlieland, Noord-Beveland en Sluis. Daarentegen hebben 65 gemeenten bij alle AED's minimaal 60 vrijwilligers.

Het succes van vrijwilligersoproepen bij hartstilstanden neemt toe, maar er zijn nog steeds regionale verschillen in opkomstpercentages en beschikbaarheid van AED's. Het is van groot belang om meer vrijwilligers aan te trekken om de respons bij noodsituaties te vergroten en zo de overlevingskansen van slach