Koninklijk Huis raakt verwikkeld in controverse rondom lidmaatschap NSDAP van prins Bernhard

Gepubliceerd op 04/10/2023 19:00 in Binnenland

Koning Willem-Alexander en demissionair premier Rutte hebben beiden besloten niet te reageren op het nieuws dat de lidmaatschapskaart van prins Bernhard bij de NSDAP, de partij van Hitler, is gevonden. De Rijksvoorlichtingsdienst heeft bevestigd dat de kaart echt is en heeft een afbeelding ervan vrijgegeven.

De kaart werd gevonden in het privéarchief van prins Bernhard, die in 2004 overleed. Flip Maarschalkerweerd, voormalig directeur van het Koninklijk Huisarchief, ontdekte de kaart tijdens de inventarisatie van het archief op Paleis Soestdijk. Hij heeft erover geschreven in zijn boek "De achterblijvers", dat vandaag is gepubliceerd.

Naar aanleiding van deze ontdekking hebben verschillende politieke partijen in de Tweede Kamer premier Rutte gevraagd een onderzoek in te stellen naar het NSDAP-verleden van prins Bernhard. Het initiatief hiervoor komt van D66-Kamerlid Alexander Hammelburg, die vanwege zijn Joodse afkomst zeer geïnteresseerd is in de geschiedenis. Hammelburg noemt het lidmaatschap een "publiek geheim" en pleit voor een "serieus onderzoek".

Ook het CIDI, het Centrum Informatie en Documentatie Israël, is van mening dat de regering een onderzoek moet instellen naar het oorlogsverleden van prins Bernhard en zal dit kenbaar maken aan premier Rutte. Het vermoeden dat Bernhard lid was van de NSDAP bestond al langer, maar nu er bewijs is, spreekt het CIDI van een nieuwe zwarte bladzijde in een pijnlijk deel van de Nederlandse geschiedenis.

Het CIDI vindt het tevens "pijnlijk" dat Bernhard altijd heeft gelogen over zijn naziverleden. Naomi Mestrum, directeur van de organisatie, benadrukt dat het van groot belang is om alles boven tafel te krijgen. Zij vindt een onderzoek noodzakelijk voor de geloofwaardigheid van het koningshuis en het land.

Hoewel het Nederlandse Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD) op dit moment geen reden ziet voor een onderzoek, sluit het niet uit dat dit in de toekomst nog zal gebeuren. Op dit moment voert auteur Dik van der Meulen een gedegen onderzoek uit in opdracht van uitgeverij Querido. Het NIOD wacht de resultaten van dit onderzoek af voordat er geconcludeerd kan worden of nieuw of aanvullend onderzoek gewenst is.

De Anne Frank Stichting, die zich inzet voor het behoud van de herinnering aan Anne Frank en het bevorderen van mensenrechten, bevindt zich eveneens in een lastige positie door het nieuws omtrent het NSDAP-lidmaatschap van prins Bernhard. Het Prins Bernhard Cultuurfonds, dat projecten op het gebied van cultuur en natuurbehoud in Nederland ondersteunt, heeft in een reactie laten weten verrast te zijn door deze onthulling. Ze zullen de consequenties van dit nieuws voor het fonds in kaart brengen.

Het Prins Bernhard Cultuurfonds, voorheen bekend als het Prins Bernhardfonds en het Anjerfonds, bestaat sinds 1940 en werd opgericht in Londen onder de naam Spitfire Fund om oorlogsmaterieel te kunnen kopen. Prins Bernhard was vanaf het begin bij het fonds betrokken. Sinds het einde van de oorlog is het geld bestemd voor cultuur en natuurbehoud.

Sinds 1950 reikt het Prins Bernhard Cultuurfonds jaarlijks de Zilveren Anjer uit aan vrijwilligers die zich hebben ingezet voor cultuur of natuur. Vorig jaar ging de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs naar de Anne Frank Stichting. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt door koningin Máxima en is bedoeld als erkenning voor een persoon die op bijzondere wij