Deskundigen pleiten voor enkelband als alternatief voor korte celstraf

Gepubliceerd op 03/10/2023 14:00 in Binnenland

Bij een gevangenisstraf van maximaal een halfjaar zou de veroordeelde zijn straf moeten kunnen uitzitten met een enkelband. Dat is het voorstel dat vandaag wordt overhandigd aan de Tweede Kamer in een burgerinitiatief van de Universiteit Maastricht en Stichting Restorative Justice Nederland.

Volgens Jacques Claessen, hoogleraar herstelrecht en hoofddocent strafrecht aan de Universiteit Maastricht, is de kans op recidive bij de groep kortgestraften hoog. Daarnaast brengen korte celstraffen relatief veel kosten met zich mee voor de samenleving. Claessen pleit daarom voor elektronische detentie als alternatief voor een korte gevangenisstraf. Hij vindt dat een paar maanden zitten weinig betekenisvol en zinvol is en wil graag rechters de mogelijkheid bieden om een ander strafmiddel te kiezen.

Het burgerinitiatiefvoorstel bepleit dat elektronische detentie opgenomen wordt in het Wetboek van Strafrecht als mogelijke straf. Nederland is namelijk een van de weinige landen in Europa waar deze strafrechtelijke sanctie nog niet bestaat. Momenteel kan er een korte celstraf opgelegd worden voor vergrijpen als vechtpartijen of diefstal. Uit cijfers blijkt dat ongeveer 85 procent van de gedetineerden in Nederland een straf uitzit van korter dan zes maanden, maar dat de recidivecijfers hoog zijn.

Het voorstel van het initiatief is niet nieuw. Advocaten, rechters en de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) hebben eerder al aangekaart dat korte celstraffen niet effectief zijn. In 2021 schreef de RSJ hierover aan de toenmalige minister van Rechtsbescherming en het onderwerp staat al langer op de agenda van de Tweede Kamer.

Volgens deskundigen kunnen met een enkelband de negatieve gevolgen van een gewone gevangenisstraf voorkomen worden. Gedetineerden kunnen dan blijven wonen in hun eigen huis en hun activiteiten zoals school of werk voortzetten. Hoewel ze op vaste momenten thuis moeten zijn, waardoor ze "leuke momenten" missen, ervaren ze de enkelband wel degelijk als een straf. Claessen benadrukt dat het geen vrijheidsbeneming is, maar een vrijheidsbeperkende sanctie. Hij stelt dat vrijheid een groot goed is.

Daarbij is de kans kleiner dat een veroordeelde met een enkelband terugvalt in crimineel gedrag, wat leidt tot minder recidive, minder kosten en meer maatwerk, aldus Claessen. Op die manier kan er meer criminaliteit voorkomen worden en kunnen er minder slachtoffers vallen.