3D-geprinte riffen bieden houvast aan jonge mosselen in de Waddenzee

Gepubliceerd op 03/10/2023 02:00 in Binnenland

Jonge mosselen in de Waddenzee hebben houvast aan 3D-geprinte, biologisch afbreekbare riffen. Dit blijkt uit een succesvolle proef op het wad bij Texel. De onderzoekers hopen dat de riffen kunnen bijdragen aan de groei van mosselbanken, die van groot belang zijn voor de biodiversiteit. Natuurbeheerder Rijkswaterstaat wil de mosselbanken in de Waddenzee vergroten, maar er zijn ook deskundigen die hier vraagtekens bij plaatsen.

Het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee heeft een proef uitgevoerd waarbij dertig kunstriffen van ongeveer een halve vierkante meter zijn geplaatst op een wadplaat bij Texel. De riffen zijn gemaakt van biologisch afbreekbaar plastic en bevatten holtes waarin jonge mosselen zich kunnen verschuilen. Sommige riffen zijn ook voorzien van kokostouw, omdat de textuur daarvan lijkt op de draden waarmee volwassen mosselen elkaar vasthouden.

De komende maanden zullen de onderzoekers in het laboratorium tellen hoeveel mosselen er in de riffen zitten en wat hun gewicht is. Volgens onderzoeker Tjisse van der Heide is het nu al zichtbaar dat jonge mosselen zich hebben gevestigd in de riffen. Het principe werkt dus, zowel voor de riffen die permanent onder water staan als de riffen die droogvallen bij laag water.

Mosselen spelen een belangrijke rol in de Waddenzee. Ze filteren zeewater en dienen als voedselbron voor garnalen, krabben, zeesterren en vogels. Daarnaast zorgen ze voor diversiteit op de zeebodem, waar andere soorten op kunnen groeien. Rijkswaterstaat is als natuurbeheerder verplicht om te streven naar een toename van het aantal oude mosselbanken onder het wateroppervlak. Dit is zowel vanwege Europese wetgeving als het streven naar een robuust en klimaatbestendig ecosysteem.

Op dit moment breiden de mosselbanken zich echter niet uit. Een deel van de banken wordt nog bevist en daarom is er monitoring nodig. Volgens schelpdieronderzoeker Karin Troost van Wageningen Marine Research zijn de mosselbanken relatief stabiel sinds de monitoring in 1992 begon. Rijkswaterstaat wil graag dat de mosselbanken zich op natuurlijke wijze verder ontwikkelen, bijvoorbeeld door minder bodemberoering door visserij. Pas als dit niet mogelijk is, zal er actief herstel overwogen worden.

Troost is kritisch over de kunstmatige riffen en vraagt zich af waarom er met niet-natuurlijke materialen wordt gewerkt in een natuurgebied. Volgens haar is er genoeg harde ondergrond waar mosselen zich aan kunnen hechten en houdt de mosselpopulatie zichzelf in stand. Van der Heide onderzoekt echter of natuurlijke processen versneld kunnen worden en vindt het belangrijk om de mosselbanken uit te breiden. Hij wil het ontwerp van de 3D-geprinte riffen verfijnen op basis van de bevindingen en hoopt de opgedane kennis wereldwijd toe te kunnen passen voor het herstel van bedreigde schepdierriffen.

Volgend jaar zal Van der Heide opnieuw 3D-geprinte riffen testen in zee. Hij wil onderzoeken welke ontwerpen het meest aantrekkelijk zijn voor mosselen. Daarnaast wil hij de opgedane kennis gebruiken voor het herstel van bedreigde schepdierriffen.