Blauwtongvirus verspreidt zich snel door Nederland, zorgen over hoge sterfte onder schapen en koeien

Gepubliceerd op 28/09/2023 16:00 in Binnenland

Het blauwtongvirus verspreidt zich in rap tempo door Nederland. Sinds begin september zijn er op vier schapenhouderijen in Noord-Holland en Utrecht besmettingen vastgesteld. Echter, volgens recente cijfers van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) zijn er nu al minstens 319 bedrijven besmet. De meeste besmette bedrijven bevinden zich in het midden van het land, maar het virus duikt steeds vaker op in andere regio's. Daarnaast raken ook koeien besmet. Dit is de eerste keer sinds 2009 dat het blauwtongvirus weer in Nederland aanwezig is.

Land- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO) krijgt via haar leden te horen dat de ziekte zich in ernstige vormen manifesteert. Jeannette van de Ven, portefeuillehouder Gezonde Dieren van de LTO, geeft aan dat er helaas veel meldingen binnenkomen over hoge sterfte onder de getroffen schapen. Er zijn al ruim 400 meldingen ontvangen. Daarnaast komen er steeds meer meldingen binnen over ernstig zieke runderen. Vanwege het verloop van de ziekte maken de leden van LTO zich zorgen.

Het is nog niet duidelijk hoeveel schapen en koeien tot nu toe zijn bezweken aan het virus. Volgens Siert-Jan Boersema, schapenhouder en dierenarts in Purmerend, verspreidt het virus zich dit keer veel sneller dan bij de vorige uitbraak zeventien jaar geleden. Behandeling in een vroeg stadium is nog wel mogelijk, maar als de behandeling te laat komt, is het moeilijk om de dieren te redden. Boersema heeft zelf vijftig schapen, waarvan er vorige week zes zijn gestorven. Slechts één schaap heeft de besmetting overleefd.

In Utrecht werken dierenartsen deze week hard om de situatie het hoofd te bieden. Herkauwerdierenarts David Speksnijder gaf aan dat het zo druk is dat ze het nauwelijks aankunnen. Tientallen dode dieren zijn al gezien. Hij noemt de situatie een "stille ramp".

Een schapenboer in Kortenhoef in Noord-Holland heeft vijf van zijn acht schapen verloren door het virus. Ook een koe verkeert in slechte staat. Het blauwtongvirus heeft in de omgeving flink toegeslagen. Het is een diepbedroevende situatie, aldus de vrouw van de schapenboer.

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is druk bezig met het zoeken naar een geschikt vaccin. Volgens schapenspecialist Mark van der Heijden van de Universitaire Landbouw Huisdierenpraktijk is er voorlopig nog geen zicht op een vaccin. Het gaat om een ander type virus dan tijdens de uitbraak in 2006, 2007 en 2008. Het vaccin dat toen ontwikkeld werd, biedt geen bescherming tegen het huidige type virus. Bovendien is het de vraag of vaccinatie nog zin heeft in de gebieden waar het virus al rondgaat, aangezien het minimaal zes weken duurt voordat dieren beschermd zijn na vaccinatie.

Het ministerie onderzoekt de mogelijkheid om buiten Europa een veilig en effectief vaccin beschikbaar te stellen voor dit type virus. Het zou mogelijk uit Zuid-Afrika kunnen komen, maar dit vaccin is nog niet goedgekeurd voor gebruik in Europa. Het ministerie is in gesprek met alle betrokken partijen en ook met farmaceuten in Nederland voor een oplossing op de langere termijn.