Grote uitdaging voor opvang alleenstaande minderjarige asielzoekers in Nederland
Gepubliceerd op 23/09/2023 22:00 in Binnenland
Het aantal alleenstaande minderjarige asielzoekers in Nederland neemt al enkele jaren toe, wat heeft geleid tot moeilijkheden bij het vinden van voldoende opvangplekken. Het asielzoekerscentrum in Ter Apel heeft de afgelopen dagen grote moeite gehad om genoeg opvangplekken te vinden voor deze kwetsbare groep. In het eerste halfjaar van 2022 vroegen maar liefst 1852 minderjarigen asiel aan in Nederland, een aanzienlijke stijging ten opzichte van de 1198 aanvragen in dezelfde periode van het voorgaande jaar.
Het aanmeldcentrum in Ter Apel, waar normaal gesproken plaats is voor 55 alleenstaande minderjarigen, kampt regelmatig met meer dan 300 jongeren. Het merendeel van hen is jongen. Hoewel ook andere Europese landen een toename zien van minderjarige asielzoekers, blijkt uit een onderzoek van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) dat Nederland een hoger groeitempo heeft dan de meeste andere landen. Bovendien worden de meeste minderjarige asielzoekers door hun ouders vooruit gestuurd.
Alleenstaande minderjarige asielzoekers hebben recht op opvang, onderwijs en begeleiding. Afhankelijk van hun leeftijd worden ze ondergebracht in een opvanggezin onder verantwoordelijkheid van stichting Nidos of in de kleinschalige opvang van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Deze jongeren ontvangen een intensievere begeleiding dan volwassen asielzoekers en zijn net als Nederlandse kinderen leerplichtig. Indien er twijfel bestaat over hun leeftijd, bijvoorbeeld bij het ontbreken van identiteitspapieren, kan er een botonderzoek worden uitgevoerd.
Veruit de meeste minderjarige asielzoekers in Nederland komen uit Syrië. Voorlopige jaarcijfers van het CBS tonen aan dat er in 2022 meer dan 4200 alleenstaande minderjarige vreemdelingen in ons land verbleven, waarvan maar liefst 2425 de Syrische nationaliteit hadden. Andere landen waar veel minderjarigen vandaan komen zijn Eritrea (605 jongeren) en Somalië (320 jongeren).
Volgens het IND-onderzoek van vorig jaar is Nederland niet altijd de eerste keuze van minderjarige asielzoekers als eindbestemming. Een deel van hen heeft geen keuze en wordt gedwongen door mensensmokkelaars. Echter, zelfs degenen die wel een keuze hebben, hebben Nederland niet per se als eerste bestemming in gedachten. De redenen voor de populariteit van Nederland zijn niet volledig duidelijk. Het vermoeden bestaat dat goed geïnformeerde vluchtelingen weten dat de procedures in Nederland beter geregeld zijn dan in sommige andere Europese landen. Hierdoor kunnen ze sneller asiel krijgen of herenigd worden met hun familie. In tegenstelling tot veel andere Europese landen mogen deze minderjarigen zelf een aanvraag indienen om hun ouders of andere familieleden naar Nederland te laten komen.
Hoewel Nederland niet de meeste minderjarige asielzoekers opvangt binnen de Europese Unie in absolute aantallen, ontvangt het land wel een toenemend aantal. In 2021 werden bijvoorbeeld meer minderjarige asielzoekers geregistreerd in Oostenrijk, Duitsland, België en Bulgarije.
De groeiende aantallen minderjarige asielzoekers zorgen voor een uitdaging. Er zijn meer opvangplekken nodig, maar gemeenten zijn niet altijd bereid om hieraan mee te werken. Na overleg met COA-bestuurders pleitte staatssecretaris Van der Burg van Asiel vorige week voor prioriteit bij het bieden van opvang aan alleenstaande asielzoekers en ouders met kinderen. Daarnaast verzocht hij om honderden extra opvangplekken voor minderjarigen.