Fotograaf Erwin Olaf overleden op 64-jarige leeftijd

Gepubliceerd op 21/09/2023 13:00 in Binnenland

Fotograaf Erwin Olaf is op 64-jarige leeftijd overleden aan de gevolgen van longemfyseem. Sinds de jaren 90 leed hij aan deze ziekte, wat zijn levensverwachting beperkte. Zijn latere werken werden sterk beïnvloed door zijn eigen vergankelijkheid en de aftakeling van het lichaam.

Het werk van Erwin Olaf werd beschouwd als een van de beste in Nederland en het menselijk lichaam stond vaak centraal in zijn foto's. Hij was ook bekend vanwege zijn officiële portretten van de koninklijke familie.

Naast zijn carrière als fotograaf was Olaf een belangrijk gezicht van de emancipatie- en homobeweging in Nederland. Op zijn zestigste verjaardag werd hij geridderd vanwege zijn toonaangevende foto's en zijn inzet voor de lhbtiq+-gemeenschap.

Erwin Olaf Springveld werd geboren in Hilversum in de zomer van 1959. Na een opleiding aan de School voor Journalistiek en een korte carrière als fotojournalist koos hij halverwege de jaren 80 voor het maken van zijn eigen creaties. Zijn werk was vaak gedurfd, met veel naakt en modellen in verschillende vormen en maten.

In 1988 brak hij internationaal door met zijn serie Chessmen, waarin hij ouderen, naakte vrouwen en mensen in bondagekleding portretteerde. In 1985 maakte hij zijn eerste zelfportret genaamd Cum, waarop hij te zien was met sperma van zijn toenmalige vriend in zijn gezicht.

Olaf beschreef de jaren 80 en 90 als het "harde" deel van zijn leven, waarin thema's als macht en erotiek centraal stonden. In die tijd werkte hij ook veel aan reclame-opdrachten. Hij werkte het liefst met modellen die bereid waren om tot het uiterste te gaan en naast fotograaf was hij ook regisseur, omdat hij alles wilde doen voor de perfect geënsceneerde foto.

Een belangrijke inspiratiebron voor Olaf was de schilderkunst, vooral de werken van oude meesters zoals Rembrandt en Johannes Vermeer. Hij was gefascineerd door de niet-perfecte lichamen die hij in hun werken zag. Rond zijn zestigste verjaardag werden twaalf van zijn foto's tentoongesteld tussen de oude meesters in het Rijksmuseum, een plek die hij beschouwde als de wortels van zijn kunstenaarschap.

In de loop van de jaren werd het werk van Olaf zachter en begon hij ook andere objecten zoals videokunst en installaties te maken. Het naakt en de hang naar perfectie bleven echter terugkerende elementen in zijn werk. Hij fotografeerde ook herhaaldelijk leden van de koninklijke familie, waarvan het staatsieportret van koning Willem-Alexander en Máxima een van zijn bekendste werken is.

Het opkomen voor vrouwen en homoseksuelen was een constante in het leven van Olaf. Hij werd sinds zijn achtste geconfronteerd met scheldwoorden vanwege zijn geaardheid en volgens hem was dit nooit gestopt. Hij was van mening dat veel openbare plaatsen en het internet "bijna oorlogsgebieden" waren geworden voor de lhbt-gemeenschap.

In 2012 organiseerde Olaf een publieke zoenpartij genaamd 'kiss-in' voor een Amsterdamse snackbar, nadat hij was aangesproken door de eigenaar omdat hij zoende met zijn vriend.

Ondanks zijn longemfyseem liet Olaf zich niet weerhouden. Hij wilde in het moment leven en genieten van het leven. Hij voelde zich bevoorrecht dat hij dit alles mocht meemaken en besefte dat dit niet voor iedereen was weggelegd.