Kabinet stelt ruim 4 miljard euro beschikbaar voor asiel en migratie

Gepubliceerd op 19/09/2023 19:00 in Binnenland

Het kabinet heeft bekendgemaakt dat er in het komende jaar meer dan 4 miljard euro wordt vrijgemaakt voor asiel en migratie. Dit bedrag is bedoeld om de instroom beter te beheersen, doorstroom te stimuleren en uitstroom sneller te realiseren. Uit de begroting van het ministerie van Justitie en Veiligheid blijkt dat dit bedrag vergelijkbaar is met het budget van dit jaar.

Naast dit bedrag is er ook nog eens 3,2 miljard euro gereserveerd voor de gemeentelijke en particuliere opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Dit is bijna een miljard meer dan vorig jaar in de begroting stond. Het extra geld zal voornamelijk worden besteed aan opvangplekken.

Met deze investeringen blijft migratie de grootste kostenpost van Justitie, na de politie. Voor de politie is bijna 8 miljard euro gereserveerd.

Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) krijgt in 2024 maar liefst 2,8 miljard euro, bijna een verdubbeling ten opzichte van 2022. Deze toename komt mede doordat er meer mensen asiel aanvragen en het aantal opvangplekken na de opvangcrisis van 2015 te snel is afgebouwd. De verwachte uitgaven voor het COA zullen in 2025 oplopen tot 3,2 miljard euro.

Het extra geld dat naar asiel wordt uitgetrokken, wordt voornamelijk geïnvesteerd in het uitbreiden van de opvangcapaciteit. Zoals eerder aangekondigd in de Voorjaarsnota, streeft het COA ernaar om het aantal 'vaste plekken' in reguliere asielzoekerscentra te vergroten van ongeveer 30.000 naar 41.000. Of en wanneer dit doel bereikt zal worden, is nog onduidelijk.

Op dit moment worden bijna 51.000 asielzoekers en statushouders opgevangen door het COA. Daarnaast verblijven er ongeveer 5700 asielmigranten op gemeentelijke locaties en in hotels. Volgens de laatste prognoses zullen er eind dit jaar maar liefst 75.500 opvangplekken nodig zijn, anderhalf keer zo veel als vorig jaar.

Het merendeel van de mensen die momenteel door het COA worden opgevangen, verblijft in kostbare noodopvang. Deze plekken bieden vaak weinig privacy en zijn niet geschikt voor langdurige opvang. Het COA is daarom dringend op zoek naar meer reguliere opvangplekken. Helaas blijkt dit lastig te realiseren vanwege onzekerheid over de invoering van de spreidingswet. Deze wet zou zorgen voor een verplicht aantal opvangplekken per gemeente, afhankelijk van het inwoneraantal. De VVD heeft echter al laten weten de wet niet langer te steunen en sommige gemeenten hebben hun plannen voor het openen van reguliere asielzoekerscentra daarom stopgezet.

Daarnaast zal er in 2024 765 miljoen euro naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gaan, iets minder dan dit jaar. Dit budget is gebaseerd op de hogere aantallen asielzoekers waarover de IND een beslissing moet nemen. Ook wordt er een toename verwacht in het aantal aanvragen voor kennis- en arbeidsmigranten, evenals extra werkzaamheden met betrekking tot de documentatie van Oekraïense vluchtelingen.

De IND zal ook kosten moeten maken vanwege overschrijding van de beslissingstermijn. Als de IND niet binnen de afgesproken tijd aan een asielzoeker laat weten of hij of zij mag blijven, heeft de asielzoeker recht op een dwangsom. Meestal bedraagt deze dwangsom 100 euro per dag, met een maximum van 7500 euro. Soms kan de rechter een hogere dwangsom opleggen.

In de justitiebegroting is 55 miljoen euro g