Honderden Oekraïense mannen ontvluchten dienstplicht en zoeken onderdak in Nederland

Gepubliceerd op 18/09/2023 20:00 in Binnenland

Uit cijfers van het ministerie van Justitie en Veiligheid blijkt dat wekelijks nog steeds honderden Oekraïners naar Nederland vluchten. Opmerkelijk genoeg behoort een derde van hen tot de dienstplichtige leeftijdscategorie, wat vragen oproept over wat deze mannen hier doen terwijl anderen aan het front vechten.

In principe mogen mannen in Oekraïne tussen de 18 en 60 jaar het land niet verlaten. Ze moeten beschikbaar zijn voor het leger en eventueel in de strijd tegen Rusland de wapens oppakken. Er zijn echter uitzonderingen op deze regel, zoals vrijstellingen van dienstplicht om medische redenen, studenten, mannen die werken in cruciale sectoren en vaders van minimaal drie minderjarige kinderen.

Desondanks lijkt het erop dat niet alle mannen die in Nederland verblijven een uitzonderingspositie hebben. In Oekraïne zijn er verschillende gevallen bekend van mannen die proberen de dienstplicht te ontlopen, bijvoorbeeld door ambtenaren om te kopen. Om deze reden heeft president Zelensky onlangs ingegrepen door de hoofden van alle regionale rekruteringscentra te ontslaan. Hij benadrukte dat mensen met kennis van oorlog aan het hoofd moeten staan en dat onbeschaamdheid en corruptie in tijden van oorlog als hoogverraad worden beschouwd.

De aanwezigheid van volwassen Oekraïense mannen in Nederlandse opvangcentra zorgt voor verontwaardiging bij sommige landgenoten. Natalja, die momenteel in een opvangcentrum in Huizen verblijft, vraagt zich af waarom iedereen vlucht als ze zich net zo goed kunnen overgeven aan Rusland. In dezelfde opvangcentrum is ook Anna aanwezig, die zich verbaast over de mannen daar terwijl haar eigen vriend nog in Oekraïne vecht. Volgens haar zou het beste dat hij voor hun land kan doen, strijden aan het front om hun land te verdedigen.

Een van de mannen in Nederlandse opvangcentra is Vitali Botezat, die op zijn 17e samen met zijn moeder naar Nederland vluchtte. Nu hij 19 is, zou president Zelensky graag zien dat hij het leger ingaat, maar hij is voorlopig niet van plan om terug te keren. Hij heeft een baan en studeert in Zwolle en voelt zich daarom niet schuldig. Hij geeft aan dat ze wel zien wat de toekomst brengt.

Hoewel sommige Oekraïense politici van mening zijn dat mannen die de dienstplicht ontlopen en naar het buitenland vluchten aan Oekraïne moeten worden uitgeleverd, is dit niet mogelijk vanwege internationale vluchtelingenverdragen. Uitleveringsverzoeken zijn kansloos, volgens advocaat Rustylav Kravets. Hij staat mannen bij die de dienstplicht proberen te ontlopen en benadrukt dat mensen die legaal op Nederlands grondgebied verblijven, niet worden uitgeleverd.

Michajlo Podoljak, adviseur van president Zelensky, is het eens met Kravets en stelt dat het terughalen van dienstplichtweigeraars een onbegonnen zaak is. Hij vraagt zich af of het überhaupt wenselijk is om deze mensen terug te halen, aangezien zij zelf hun keuze hebben gemaakt om te vertrekken.

Niet alle Oekraïners begrijpen de keuze van hun landgenoten om Oekraïne te ontvluchten. Dmytro Smolovik, die achterbleef vanwege zijn belangrijke baan in de telecommunicatie, bekritiseert degenen die een medische vrijstelling hebben gekocht van een corrupte dokter. Hij heeft een negatief beeld van deze mensen en vermijdt hen liever.

Het Nederlandse ministerie van Justitie en Veiligheid benadrukt dat iedereen met recht op verblijf in Oekraïne naar Nederland mag vluchten, inclusief dienstplichtige