Nederlandse toneelprijzen gaan naar Mariana Aparicio en Eelco Smits
Gepubliceerd op 18/09/2023 00:00 in Binnenland
Op het Gala van het Nederlands Theater zijn dit jaar de belangrijkste Nederlandse toneelprijzen, de Theo D'or en de Louis D'or, uitgereikt aan Mariana Aparicio en Eelco Smits. Aparicio ontving de prijs voor haar rol in De Jaren van het Nationale Theater, terwijl Smits werd onderscheiden voor zijn rol in Geschiedenis van geweld van Toneelschuur Producties.
De Jaren, gebaseerd op het gelijknamige boek van de Franse Nobelprijswinnaar Annie Ernaux uit 2008, heeft het afgelopen jaar veel lof ontvangen. In het stuk over het verstrijken van de tijd speelt Aparicio de jongvolwassen Annie, die in de jaren 60 gedwongen wordt om een ongewenste zwangerschap op een keukentafel te laten afbreken omdat abortus destijds illegaal was in Frankrijk.
Volgens de jury maakt de 40-jarige Aparicio een grote indruk met haar vertolking van Annie. De jury schrijft dat zij vanaf het begin lijkt samen te vallen met wat er op het toneel wordt uitgebeeld, zowel wanneer zij in het middelpunt van de aandacht staat als daarbuiten. Ook werden haar humor, lichtheid en natuurlijke aanwezigheid al bij de nominatie geprezen.
Eelco Smits (46) ontvangt de prijs voor zijn vertolking van de rol van Édouard in Geschiedenis van geweld, een vertaling van de veelgeprezen autobiografische roman van de Franse auteur Édouard Louis. Het stuk gaat over de nacht waarin Louis een jongen ontmoet met wie hij seks heeft, waarna hij door diezelfde jongen wordt beroofd, met een pistool wordt bedreigd en wordt verkracht.
De jury schrijft dat Smits zijn personage in Geschiedenis van geweld laat worstelen met conflicterende emoties, met de blik van buitenstaanders en met zijn eigen oordelende blik. De schaamte, vernedering, angst, maar ook compassie voor de dader, lust en opwinding komen in de fysieke vertolking van Smits op prachtige wijze samen.
Naast de Louis d'Or en de Theo d'Or werden op het gala ook andere toneelprijzen uitgereikt. De Arlecchino en Colombina voor beste bijrol gingen respectievelijk naar Rick Paul van Mulligen (Queer Planet) en Urmie Plein (Ik zeg toch sorry).
Dit was tevens de laatste keer dat de prijzen voor acteurs op deze manier werden uitgereikt. Vanaf volgend jaar zullen ze genderneutraal zijn.
De VSCD Mime/Performance Prijs, voor de belangrijkste bijdrage aan mime, ging naar Miet Warlop voor One Song. Daarnaast ontvingen de jeugdtheaterproducties POPpulisme en Controle Gouden Krekels.
Choreograaf en danser Cherish Menzo ontving de Regieprijs voor Dark Matter, en de Act Award van de belangenvereniging van acteurs ging naar Simone Kratz, Gerard Cornelisse en het team van het Wilminktheater in Enschede.