Grote schaal van het delen van contactgegevens en naaktfoto's van vrouwen in Nederlandse Telegram-chatgroepen

Gepubliceerd op 02/09/2023 08:00 in Binnenland

Uit een onderzoek van NOS Stories blijkt dat in Nederlandse Telegram-chatgroepen nog steeds op grote schaal contactgegevens en naaktfoto's van vrouwen worden gedeeld. Leden van de groepen trekken zich weinig aan van een wettelijk verbod. Dagelijks verschijnen er meer dan 10.000 berichten in deze groepen, die soms wel 85.000 leden tellen.

Volgens hulpverleners, de politie, het ministerie van Justitie en een actief lid van expose-groepen, treedt Telegram niet effectief op tegen deze praktijken. In de meeste gevallen worden de expose-berichten voorzien van contactgegevens, vaak gepaard met oproepen om de vrouwen lastig te vallen. In sommige gevallen wordt er zelfs haatdragende taal gebruikt.

NOS Stories heeft 14.000 berichten geanalyseerd van in totaal 1,5 miljoen verzamelde berichten uit vijftien groepen. In 7.000 gevallen ging het om expose-berichten waarin naast foto's of video's ook persoonlijke gegevens zoals namen, sociale media-contactgegevens of telefoonnummers werden genoemd.

De beelden gaan vaak gepaard met profielfoto's, maar soms ook met sexy foto's, naaktfoto's of zelfs seksfilmpjes. In vier op de vijf berichten werden contactgegevens vermeld, waarbij Snapchat-gebruikersnamen het vaakst werden genoemd, gevolgd door telefoonnummers. Ook werd er regelmatig informatie gedeeld over de woonplaats van de betreffende personen, evenals TikTok- of Instagram-gebruikersnamen.

Zelfs minderjarige meisjes worden slachtoffer van deze praktijken, ondanks dat de beheerders van expose-groepen vaak beweren dat kinderporno niet is toegestaan. In sommige gevallen werden er expliciet vermeldingen gemaakt van leeftijden tussen de 14 en 17 jaar, wat als kinderporno wordt beschouwd en strafbaar is. In andere gevallen ging het om semi-naaktbeelden of seksueel suggestieve beelden.

De NOS heeft negen expose-groepen gevonden met meer dan 10.000 leden. De drie grootste groepen hebben respectievelijk 85.000, 48.000 en 35.000 leden. Toegang tot deze groepen wordt meestal verkregen via invite-links die mensen met elkaar delen, maar sommige groepen doen ook actief moeite om vindbaar te zijn. Voor toegang tot een groep met 48.000 leden moet bijvoorbeeld 50 euro aan cryptogeld worden betaald aan de eigenaar van het kanaal.

Opvallend is dat meisjes en vrouwen met een migratie-achtergrond relatief vaak slachtoffer zijn. Een van de groepen is zelfs specifiek gericht op deze doelgroep.

Hoewel het delen van dit soort wraakporno sinds 2020 wettelijk verboden is, treedt Telegram nauwelijks op tegen deze praktijken. Het bedrijf is moeilijk bereikbaar voor het verwijderen van beelden en als er al beelden worden verwijderd, richten beheerders gewoon een nieuwe groep op met dezelfde naam. Bovendien werkt Telegram niet makkelijk mee aan het verstrekken van informatie om de plaatser van de beelden te kunnen achterhalen en te vervolgen.

Het onderzoek naar deze praktijken kan technisch ingewikkeld en tijdrovend zijn, waardoor zaken soms blijven liggen vanwege het grote aantal onderzoeken. Desondanks zijn er wel zaken die voor de rechter komen. Het Openbaar Ministerie heeft tussen 2020 en 2022 in totaal 261 zaken geregistreerd, waarvan de helft daadwerkelijk voor de rechter is gekomen. De overige zaken werden geseponeerd wegens onvoldoende bewijs of er werd een strafbeschikking opgelegd zonder tussenkomst van de rechter.

Hulporgan