Groei biologische landbouw stagneert in verschillende sectoren

Gepubliceerd op 27/08/2023 18:00 in Binnenland

De groei van de biologische landbouwsector in Nederland loopt vast, zo blijkt uit nieuwe cijfers van SKAL, de toezichthouder voor de biologische productie. In sommige bedrijfstakken, zoals de geitenhouderij en de pluimveehouderij, neemt zelfs het aantal biologische bedrijven af. Voor veel bioboeren is de productie momenteel niet rendabel genoeg, waardoor ze besluiten om te stoppen of over te schakelen naar niet-biologische landbouw.

De Europese Commissie stelt als doel dat in 2030 een kwart van de landbouw biologisch is. Nederland heeft een minder ambitieus doel van 15 procent, maar ook dat lijkt verre van haalbaar. In 2022 bedroeg het aandeel biolandbouw slechts 4,4 procent, waardoor de doelen vrijwel onhaalbaar lijken.

Hoewel het totale aantal boeren dat omschakelt naar biologisch of al volledig biologisch is licht stijgt, daalt het aantal biologische bedrijven in bepaalde sectoren aanzienlijk. Zo is er dit jaar een afname van 15,4 procent in het aantal biologische pluimveehouders, terwijl ook boeren die akkerbouw en tuinbouw combineren met een daling van 13 procent te maken hebben. Daarnaast zijn er 12,2 procent minder biologische geitenhouders dan vorig jaar.

SKAL verklaart de daling van het aantal certificeringen ondanks de toename van biologische bedrijven doordat biologische boeren zich meer zijn gaan specialiseren.

Uit gesprekken met de sector blijkt dat er problemen spelen in de geitenhouderij en pluimveehouderij. De kosten voor deze bioboeren zijn aanzienlijk gestegen, terwijl de prijzen die ze kunnen vragen niet meebewegen. Dit is ook de ervaring van een geitenhouder die daarom besloot om over te schakelen naar niet-biologische landbouw.

Michaël Wilde, directeur van Bionext, een organisatie die biologische boeren vertegenwoordigt, herkent de problemen. Momenteel levert biologische productie onvoldoende op voor deze boeren. Supermarkten durven niet te investeren in biologische producten vanwege het duurdere imago, mede veroorzaakt door de energie- en koopkrachtcrisis.

Iedere biosector wordt geconfronteerd met hogere kosten. Veehouders hebben te maken met duurder biologisch krachtvoer, waarvoor biologische granen nodig zijn. Het schaarser worden van biologisch graan, onder andere als gevolg van de oorlog in Oekraïne, heeft tot hogere kosten geleid. In de biologische akkerbouw is er ook een probleem met de afzet van bepaalde gewassen. Nederlandse boeren blijven bijvoorbeeld zitten met biologische penen, omdat Denemarken en Duitsland nu ook meer biologische penen produceren.

Volgens Wilde is het mogelijk om de biologische sector aantrekkelijker te maken. Hij benadrukt het belang van gesprekken met de retail, zoals grote supermarktketens en zuivelbedrijven zoals FrieslandCampina. Als zij meer inzetten op biologische producten, kan de afzet op een duurzame manier worden vergroot. Helaas is het landbouwakkoord waarin deze afspraken werden gemaakt uiteindelijk geklapt na maandenlange onderhandelingen. Zonder deze afspraken blijft het volgens Wilde moeilijk om de sector te laten groeien, terwijl de overheid juist wil dat boeren overstappen naar natuurvriendelijke landbouwvormen.