Grote achterstand dreigt bij huisvesting statushouders

Gepubliceerd op 22/08/2023 21:00 in Binnenland

Gemeenten dreigen opnieuw achter te lopen bij het huisvesten van statushouders, asielzoekers die in Nederland mogen blijven. Dit najaar moeten gemeenten 27.300 statushouders huisvesten, bovenop de 5000 plekken die in de eerste helft van het jaar niet zijn gelukt. Het lijkt echter hoogstwaarschijnlijk dat gemeenten niet in staat zullen zijn om elke maand 6000 woningen te reserveren voor statushouders, zoals nodig is om aan de opgave van dit jaar te voldoen. In juli werden slechts 2500 statushouders aan een woning gekoppeld. Dit betekent dat statushouders langer in de opvang moeten blijven, waardoor bedden bezet worden gehouden voor mensen die nog in de asielprocedure zitten.

De overheid is nu van plan om grote doorstroomlocaties met 500 tot 1500 plekken te creëren als oplossing. Deze locaties moeten in iedere provincie komen, waarvan de eerste nu in de haven van Rotterdam ligt. Op een cruiseschip dat eerder in de haven van Velsen lag, kunnen zo'n 1500 statushouders tot 1,5 jaar verblijven. Echter, deskundigen stellen dat dit in de praktijk geen echte oplossing is. Rotterdam geeft aan dat de gemeente de boot wil gebruiken om te voorkomen dat andere woningzoekenden in de knel komen door de hoge taakstelling. Vluchtelingenwerk Nederland maakt zich echter zorgen over de situatie van statushouders in de doorstroomlocaties. Ze hebben minder rechten en voorzieningen dan mensen die direct vanuit de opvang naar een woning kunnen verhuizen. Daarnaast krijgen ze minder zakgeld en moeten ze het doen zonder bijstandsuitkering, zorgtoeslag en de mogelijkheid om een lening aan te vragen voor de inrichting van hun huis.

Hoogleraar Peter Boelhouwer van de TU Delft concludeert dat mensen nu een jaar langer in de opvang worden gehouden. Planbureau voor de Leefomgeving-onderzoeker Jolien Groot betoogt dat een grootschalige accommodatie zoals een boot niet ideaal is als mensen onderdeel willen worden van de maatschappij. Ze moeten naar school gaan, werken en connecties vormen met de Nederlandse maatschappij. Dit kan makkelijker gedaan worden in een buurt met ook Nederlandse buren. Vluchtelingenwerk is het hiermee eens en stelt dat statushouders die een woning toegewezen krijgen in een gemeente al kunnen beginnen met hun integratie, terwijl bewoners van doorstroomlocaties niet zeker weten of zij in de gemeente van de locatie worden geplaatst. Dit leidt tot een periode van wachten, onzekerheid en geen eigen huis.

Volgens Groot van het Planbureau moet de uitbreiding van reguliere huisvesting prioriteit hebben. Ze benadrukt dat een boot minder privacy biedt en niet gebouwd is om permanent in te wonen. Hoogleraar Boelhouwer voegt eraan toe dat er nog 1900 flexwoningen in opslag liggen te wachten, omdat gemeenten geen locaties aanleveren. Het ministerie van Justitie geeft aan niet verantwoordelijk te zijn voor de huisvesting en integratie van statushouders, aangezien dit de taak van gemeenten is. Zij zien de doorstroomlocaties slechts als tussenstap op weg naar definitieve huisvesting.